Orta Doğu yabancı güçlerin askeri üssü gibi

Arap ülkelerinde 50 binden fazla askeriyle varlık gösteren ABD'nin yanı sıra Fransa ve İngiltere Körfez ülkelerinde, Rusya ise Suriye'de askeri üs bulunduruyor.

Arap ülkeleri adeta batılı güçlerin askeri üssü konumuna gelmiş durumda. Yabancı güçlerin Orta Doğu'daki askeri varlığından rahatsız olmayan bazı Arap yönetimlerinin, Türkiye'nin meşru müdafaa hakkını kullanarak yaptığı yurt dışı operasyonlara karşı çıkması dikkati çekiyor.

- Suriye'deki yabancı güçler

ABD, müttefiki olarak nitelediği terör örgütü PKK/PYD ile birlikte Suriye'nin kuzeyi ve kuzeydoğusundaki geniş alanı kontrolünde tutarak, söz konusu bölgede iki hava üssü, 8 askeri noktada ise özel birlik ve askeri ekipman bulunduruyor.

PKK/PYD'nin kontrolündeki Haseke ilinde yer alan Rümeylan ilçesinde Ekim 2015'te, Ayn el-Arab'ın (Kobani) güneyindeki Harab Işk köyünde ise Mart 2016'da hava üsleri kuran ABD, Nisan 2016'dan itibaren bir kısmı Irak sınırından karayoluyla diğer kısmı ise kargo uçaklarıyla olmak üzere PKK/PYD bölgesine ciddi askeri sevkiyatlar yaptı.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü Albay Rob Manning, Aralık 2017'de Irak ve Suriye'deki Amerikan askerlerinin sayısına ilişkin, şunları kaydetmişti:

"Savunma Bakanlığının Irak’ta 5 bin 200 civarında, Suriye’de ise yaklaşık 2 bin askeri bulunuyor. Bu rakamlar yaklaşık rakamlardır. Söz konusu kuvvetler DEAŞ ile mücadelede ortaklarımıza önemli destek verdi."

BBC Arapça'nın, Pentagon verilerine dayandırarak 11 Nisan'da yayımladığı haberde, Orta Doğu'nun 12 ülkesinde yaklaşık 54 bin ABD askerinin bulunduğu, söz konusu ülkelerin 7'sinde ise ABD'ye ait üslerin yer aldığı belirtildi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın, Suriye ve Orta Doğu'nun diğer bölgelerindeki güçlerini 2017 yılında yüzde 33 artırdığı vurgusunun yapıldığı haberde, ABD güçlerinin varlık gösterdiği Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri Mısır, İsrail, Lübnan, Suriye, Ürdün, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan, Yemen, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Bahreyn olarak sıralandı.

ABD Başkanı Trump, yaklaşık iki hafta önce "Suriye'den çok yakında çıkacağız. (Bölgedeki) Diğer insanlar artık onunla ilgilensinler." açıklamasında bulunmuştu.

Bunun üzerine Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Amerikan medyasına verdiği mülakatta, "Amerikalı askerlerin Suriye'de uzun vadeli olmasa bile en azından orta vadede kalması gerektiğine inanıyoruz." demişti.

Rusya, Suriye’ye müdahalesini 2015'ten itibaren sınırlı sayıdaki hava kuvvetleri platformu ile başlattıktan sonra, bugün, ülkedeki en belirleyici aktör konumuna gelmiş durumda.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Suriye rejimi arasında 2016 yılında imzalanan anlaşmaya göre, Rus güçleri Suriye'nin Akdeniz kıyısındaki Lazkiye vilayetinde yer alan Hmeymim Hava Üssü'nü 50 yıl boyunca kullanacak. Rusya ayrıca, Tartus Donanma Üssü'nü de kullanıyor.

Ayrıca krizin başından beri Beşşar Esed'den yana taraf olan İran ise 2014 yılından itibaren askerlerini Suriye'ye gönderdi.

- ABD'nin Körfez'deki üsleri

Katar, ABD'nin Orta Doğu'daki en büyük askeri üssüne ev sahipliği yapıyor. Başkent Doha'nın 30 kilometre batısında yer alan El-Udeyd Hava Üssü'nde, yaklaşık 11 bin Amerikan askeri görev yapıyor. Körfez bölgesinde uzunluğu 3,8 kilometrelik piste sahip olan Udeyd üssünde 120 hava aracının donatılma kapasitesi bulunuyor.

ABD'nin, Suriye ve Irak'taki terör örgütü DEAŞ unsurlarına karşı mücadelede kullandığı Udeyd Hava Üssü'ndeki askerlerinin bir kısmını çektiği yönünde iddialar söz konusu.

ABD'nin birden çok askeri ve hava üssüne ev sahipliği yapan Kuveyt'te, Irak sınırına 60 kilometre mesafede bulunan ABD'nin sadece Ed-Doha Askeri Üssü'nde, 10 binden fazla Amerikan askerinin yanı sıra binden fazla tank ve yüzlerce uçak ile helikopterin yer aldığı tahmin ediliyor.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de ABD'nin Ez-Zufra Hava Üssü'ne ev sahipliği yapıyor. Tahminlere göre 5 bin civarında askerin bulunduğu hava üssünde, yakıt ikmali ve keşif uçakları ile insansız hava araçları bulunuyor.

Bahreyn'de de Amerikan Donanmasına ait 5. Filo bulunuyor. Başkent Manama'da yer alan üstte 4 binden fazla askerin görev yaptığı, bir uçak gemisi, denizaltı ve çok sayıda savaş uçağının bulunduğu tahmin ediliyor.

Birden çok ABD üssünün bulunduğu Körfez ülkelerden biri olan Umman'daki Amerikan askerlerinin sayısının az olduğu ifade ediliyor.

Körfez'in en büyük ülkesi Suudi Arabistan'da ise şu anda ABD'ye ait askeri üs bulunmuyor. Başkent Riyad'daki "Prens Sultan Hava Üssü", ABD'nin bölgedeki önemli üslerinden biri sayılıyordu. Ancak ABD, 2003 yılında buradaki askerlerini Katar'daki askeri üsse çekerek, Suudi Arabistan'daki askeri varlığını sonlandırmıştı.

- Körfez'deki diğer ülkelere ait üsler

BAE'nin başkenti Abu Dabi'de bulunan Fransa daimi askeri üssü, 2009 yılında eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy tarafından açılmıştı. Askeri üstte, yaklaşık 700 Fransız askerin bulunduğu tahmin ediliyor.

Türkiye'nin de Katar'da bir askeri üssü bulunuyor.

İngiltere ise 2014'te Bahreyn, BAE ve Umman'da askeri üs kurma yönündeki girişimleri sonucu geçen hafta Bahreyn'de ilk daimi askeri deniz üssünü açtı.

- Irak'taki yabancı güçler

Irak'ta 2003 yılında ABD işgalinin ardından halen binlerce yabancı asker, ülkenin çeşitli bölgelerindeki askeri kamp ve üslerde "eğitim veya stratejik alanları koruma" amacıyla bulunuyor.

ABD, Irak'ın işgali sonrası 2010 yılında askerlerini geri çekme kararı almış ancak terör örgütü DEAŞ'in ülkede güç kazanmasıyla bölgeye yeniden "askeri eğitmen" gönderme kararı almıştı. Sonrasında İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya, İran, Hollanda, İtalya, Norveç, İsveç ve Danimarka'nın "askeri uzmanları" ve bazı "stratejik noktaları" korumakla görevli yabancı askerleri ülkede görev yapmaya başladı.

Irak merkezi hükümeti sözcüsü Sadi Hadisi, geçen Şubat ayında Rus haber ajansı Sputnik'e yaptığı açıklamada, Iraklı güçlerin terör örgütü DEAŞ'a karşı zafer elde etmesinin ardından artık yabancı güçlerin sayısının düşmeye başladığını belirtti.

- Mısır'daki BM barış gücü

Süveyş Kanalını askeri operasyonlar için ABD ve Batı ülkelere açmaktan çekinmeyen Mısır'ın Sina Yarımadası'nda, Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü bulunuyor.

Mısır ve İsrail arasında 1979 yılında Sina Yarımadası'nın A-B-C bölgeleri olarak paylaşımı konusunda imzalanan Camp David Anlaşması uyarınca, İsrail-Mısır sınırında yer alan C bölgesine 1982'de Mısır askerleri ve BM'ye bağlı barış gücü askerleri konuşlandırıldı. Sınırdaki askerler, yalnızca hafif silah taşıma yetkisine sahip.

- Cibuti'deki yabancı askeri üsleri

Akdeniz ile Hint Okyanusunu birbirine bağlayan Kızıldeniz-Aden Körfezi hattının geçiş noktası Babu'l Mendeb Boğazı'nda yer alan Arap ülkesi Cibuti'de, hali hazırda Fransa, ABD, İtalya, Japonya ve Çin'in askeri üsleri bulunurken, Suudi Arabistan da yakında bu Doğu Afrika ülkesinde üs açmayı planlıyor.

Cibuti, ABD'nin Afrika'da en fazla asker bulundurduğu ülke konumunda. 2002'de Cibuti'deki terk edilmiş askeri bir kampta gizli üs kurduğu ortaya çıkan ABD'nin burada, resmi istatistiklere göre 182 askeri personeli görev yaparken, bu ülkedeki ABD asker sayısının 3 bin 200 olduğu iddia ediliyor.

ABD'den sonra Cibuti'de en fazla Fransa asker bulunduruyor. Fransa'nın Afrika'daki sömürgelerinden Cibuti'de 2 bine yakın askeri görev yapıyor.

Kızıldeniz'de özellikle Somalili korsanlara karşı deniz güvenliğini sağlamak isteyen Japonya'nın da Cibuti'de kurduğu üste, 200'e yakın askeri bulunduğu biliniyor.

Çin ise Ağustos 2017'de yurt dışındaki ilk askeri üssünü burada kurdu.

Cibuti, askeri üslerden yıllık 160 milyon dolar gelir elde ediyor.