GÜNCELLEME - AB Komisyonundan vizesiz seyahat için tavsiye kararı

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, geriye kalan şartların yerine getirilmesi durumunda Türk vatandaşları için vizelerin en geç haziran ayı sonunda kaldırılmasını isteyen bir tavsiye kararı aldı.

AB Komisyonu, Türkiye ile Birlik arasında Vize Serbestisi Diyaloğu kapsamında yol haritasının uygulanmasına ilişkin üçüncü raporunu açıkladı. Raporda, Türkiye'nin vize serbestisi için 72 kriterden 67'sini yerine getirdiği belirtilerek Türk vatandaşları için vizelerin haziran sonunda kaldırılmasını öngören tavsiye kararına yer verildi.

Eksiklikler arasında, parmak izi bilgisinin de yer aldığı biyometrik pasaportların çıkarılması, Geri Kabul Anlaşması'nın 1 Haziran itibariyle uygulanmasına başlanması, terörle mücadele kanununun temel haklara dikkat edilerek ve terör tanımı daraltılarak AB'ye uygun bir şekilde düzenlenmesi istendi. Bunlara ek olarak, kişisel bilgilerin koruması kanununun AB standartlarına getirilmesi, Avrupa polis teşkilatı Europol'le operasyonel iş birliğine gidilmesi, AB üyesi ülkelerle hukuk alanında etkin bir iş birliği yapılması ve yolsuzlukla mücadelede adımlar atılması yapılacaklar arasında sıralandı. Bunların vizesiz seyahat için şart olduğu ve aciliyet arz ettiği belirtildi.

- Biyometrik pasaporta ara çözüm

Türkiye'ye, biyometrik pasaportlar için sene sonuna kadar süre verilirken, parmak izi bilgisinin yer almadığı pasaportlarla vizesiz seyahatin mümkün olmayacağı ifade edildi. Ara formül olarak, Türkiye'nin pasaport sahibinin fotoğrafı ile parmak izi bilgisinin yer alacağı kısa süreli pasaportlar düzenleyebileceği, Ekim 2016 itibariyle de tüm güvenlik özellikleriyle AB standartlarında pasaport çıkarılacağı kaydedildi.

Biyometrik pasaportun yanı sıra haziran sonuna kadar yerine getirilemeyecek diğer bir kriterinin de Geri Kabul Anlaşması'nın uygulanması olacağı ifade edildi.

Karara dair açıklama, AB Komisyonu'nun Birinci Başkan Yardımcısı Frans Timmermans ile AB Komisyonu'nun Göç, İçişleri ve Vatandaşlıktan Sorumlu Üyesi Dimitris Avramopoulos tarafından yapıldı. Bu adımla, AB Komisyonu'nun, tavsiye kararının arkasında güçlü bir şekilde durduğu mesajını verdiği belirtiliyor.

- "Türkiye yaptığı ilerlemeye aynı hızla devam ederse kalan şartları yerine getirebilir"

Timmermans, açıklamasında, vize muafiyeti sürecinin AB Konseyi ile Türkiye arasında 18 Mart’ta sağlanan uzlaşı ve sığınmacı krizinin ortak şekilde ele alınmasının açık sonuçları olduğunu belirterek, "İnsanların çektikleri acılar azaldı. İnsan kaçakçılarının işleri son buldu. Daha az insan Ege Denizi'ni geçerek hayatını riske atıyor. Yunan adalarına gelenlerin sayısı, geçtiğimiz aylarda binlerle ölçülürken bugün bu rakam 100'ün altına indi." dedi.

Geçtiğimiz haftalarda Türkiye'nin vize serbestisi şatlarını yerine getirmede çok etkileyici ilerleme gösterdiğini vurgulayan Timmermans, "Ama hala acil olarak yapılacak işler var. Ama Türkiye yaptığı ilerlemeye aynı hızla devam ederse geriye kalan şartları yerine getirebilir." diye konuştu.

Timmermans, Türkiye'nin yıl sonuna kadar pasaportları güncelleyerek biyometrik standartlara uygun hale getirmesi gerektiğini, pasaportlarda bu standartlar uygulanana kadar, Türk vatandaşlarının vizesiz seyahat edemeyeceğini kaydetti.

Avramopoulos ise, 18 Mart'tan itibaren Türk yetkililerin çok etkileyici bir ilerleme kaydettiğini belirterek, "Türkiye’nin tüm şartları karşılayacağına dair taahhüdünü yerine getireceğine inanıyoruz. Komisyon bu çerçevede Türkiye'nin vizeden muaf ülkeler listesine girmesi teklifini sunmaya karar verdi." diye konuştu.

Türkiye'nin yanı sıra Kosova için de vize serbestisine dönük tavsiye kararı alındı.

- Bundan sonraki süreç

AB Komisyonu'nun tavsiye niteliğindeki kararı, Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi'nin (üye ülkelerin) onayının ardından uygulamaya girecek. Bunun için tavsiye kararı, önce AP Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçişleri Komitesinde ele alınacak. Değişiklik önergelerinin ardından karar, AP Genel Kurulunun onayına sunulacak. Oylamada kabul için salt çoğunluk yeterli olacak.

Olası değişikliklerle kabulün ardından karar, AB Konseyi'ne gönderilecek. AB Adalet ve İçişleri Konseyindeki oylamada ise çifte nitelikli çoğunluk esas alınacak. Çifte nitelikli çoğunlukta oylamaya katılan üyelerin yüzde 55'inin kabul oyu vermesi gerekiyor. Mevcut durumda en az 16 üye ülkenin onayı aranacak. Ancak kabul oyu veren ülkelerin nüfusunun, oylamaya katılan ülkelerin toplam nüfusunun yüzde 65'ini oluşturması şart.

Eğer burada da beklendiği gibi vize serbestisi onaylanırsa, karar AB Resmi Gazetesinde yayımlanarak yürürlüğe girecek.

- Schengen üyesi ülkeler

Vizelerin kalkması durumunda Türk vatandaşları, haziran sonundan itibaren Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya, Liechtenstein, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan'a giderken vize almaya ihtiyaç duymayacak.

Bunlara ek olarak, şehir devletleri olan Monako, San Marino ve Vatikan'a da gidilebilecek. Türk vatandaşları turistlik ve ziyaret amaçlı seyahatlerinde bu ülkelerde 180 gün içinde en fazla 90 güne kadar kalabilecek.

Schengen üyesi olmadıkları için İngiltere ve İrlanda'nın vize uygulaması sürecek.

- Vize serbestisi süreci

Türkiye, 1999 yılında AB'ye aday ülke kabul edilmesine rağmen, vize serbestisine dönük çalışmalar 16 Aralık 2013'te başladı. 20 Ekim 2014'te AB Komisyonu vize serbestisi ile ilgili ilk raporunu açıkladı. Yavaş ilerleyen süreç, sığınmacı kriziyle hareketlilik kazandı. 29 Kasım 2015'te yapılan Türkiye-AB Zirvesi'nde sürecinin hızlandırılmasına ve Türk vatandaşları için 2017 yılında olması öngörülen vize serbestisinin, gerekli şartların yerine getirilmesine bağlı olarak Ekim 2016'da sağlanması kayda geçirildi.

4 Mart 2016'da AB Komisyonu, vize serbestisi ile ilgili ikinci raporunu açıkladı. Raporda, Türkiye'nin kriterleri yerine getirmede büyük ilerleme gösterdiği belirtildi.

Vize serbestisi süreci, 18 Mart 2016'da yapılan 2. Türkiye-AB Zirvesi'nde ise öne çekilerek, yeni hedef tarih haziran sonu olarak belirlendi. Bu kararın ardından Türkiye de kriterleri yerine getirmek için hızla yasal düzenlemeleri gerçekleştirdi.