GRAFİKLİ - 21 yılın ardından Srebrenitsa soykırımı

Avrupa'da, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen ve 8 binden fazla Boşnak erkeğin katledildiği Srebrenitsa'daki soykırımın izleri, aradan geçen 21 yıla rağmen hala belirgin.

Soykırımın 21. yılında, yarın düzenlenecek cenaze töreninde kimlik tespiti yapılan 127 kurban daha Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verilecek. Yarınki cenaze töreninin ardından mezarlıktaki soykırım kurbanlarının sayısı 6 bin 504'e yükselecek.

11 Temmuz 1995'te, Sırp komutan Ratko Mladic'in emrindeki birliklerin Bosna Hersek'in doğusunda, nüfusunun büyük çoğunluğunu Müslüman Boşnakların oluşturduğu Srebrenitsa'yı işgal etmesi, buradaki Boşnak soykırımının habercisi oldu.

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından "güvenli bölge" ilan edilen Srebrenitsa'da, işgalinin ardından Hollandalı askerlere sığınan binlerce Boşnak, şehre giren Sırp askerlere teslim edilirken, kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye gitmesine izin verildi, ancak erkekler katledildi.

Sırplar, Hollandalı askerlerden teslim aldıkları kadın ve çocukları otobüslere bindirip bölgeden uzaklaştırırken, Boşnak erkekler civardaki ormanlık alanlarda, fabrika ve terk edilmiş binalarda katledilerek toplu mezarlara gömüldü.

Hollandalı askerlere sığınmayıp "ölüm yolu" olarak adlandırılan ormanlık alandan Boşnakların kontrolündeki bölgeye ulaşmayı deneyen binlerce sivil de Sırpların pusuları ve saldırıları sonucu hayatını kaybetti.

Bosna Hersek Kayıp Kişiler Enstitüsünün geçen yılki raporuna göre, Srebrenitsa'daki Boşnak soykırımında 8 bin 372 kişi hayatını kaybetti. Bugüne kadar büyük çoğunluğu ülkenin doğusunda olmak üzere 514 farklı bölgede tespit edilen mezarlardan çıkarılan iskelet kalıntılarının 6 bin 600'den fazlasının kimlik tespiti yapıldı.

Soykırımın üzerinden geçen 21 yıla rağmen, bazı kurban yakınları hala eşlerini, oğullarını, babalarını ve kardeşlerini toprağa vermek için beklemeye devam ederken, halen yaklaşık bin 100 kurbanın bulunamaması yakınlarının umutlarını tüketiyor.

- Hollanda tazminata mahkum edildi

1995 yılında Srebrenitsa'da yaşananlar, Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY) tarafından "soykırım" olarak nitelendirilirken, savaş sırasında Bosnalı Sırpların siyasi liderliğini yapan Radovan Karadzic, aralarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu farklı suçlardan 40 yıl hapse mahkum edildi.

ICTY, Srebrenitsa'da işlenen suçlar nedeniyle bugüne kadar 15 kişiyi suçlu bularak hapis cezalarına çarptırdı.

Öte yandan, kurban yakınlarının 2002 yılında Hollanda aleyhine başlattığı hukuk mücadelesinde de Lahey'deki bölge mahkemesi Hollanda aleyhine karar verirken, soykırımda hayatlarını kaybeden üç kişinin ölümünde bu ülkenin sorumluluğu bulunduğu gerekçesiyle kurban yakınlarına tazminat ödenmesine hükmetti.

2007 yılında Srebrenitsa Anneleri de aynı kapsamda 6 bin mağdur adına Hollanda aleyhine dava açmış, Lahey Bölge Mahkemesi, Srebrenitsa'nın işgali sırasında 300 Boşnak sivilin Sırp askerlerine teslim edilmesinden dolayı Hollanda'yı kısmen suçlu bulmuştu.

- Mladic'in yargılanması sürüyor

Bu arada, Srebrenitsa'nın işgali sırasında "Türklerden intikam alma vakti geldi." ifadelerini kullanarak adeta olacakları haber veren Sırp komutan Ratko Mladic'in, ICTY'deki yargılanması sürüyor.

2011 yılından tutuklandıktan sonra yargılanmasına 2012 yılında başlanan Mladic hakkındaki kararın gelecek yıl kasım ayında açıklanması bekleniyor.