Gelişmişlik farkına kamu yatırımı ayarı

TUBA ŞAHİN/ DİLARA ZENGİN - Türkiye'nin sosyal ve fiziki altyapısının geliştirilmesi, çevrenin korunması, gelişmiş ülkelerle ve bölgeler arasındaki gelişmişlik farkının azaltılması için gereken kamu yatırımlarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki payının bu yıl yüzde 3,6 ile Avrupa Birliği (AB) ortalamasının üzerinde gerçekleşmesi bekleniyor.

AA muhabirinin 2018 Yılı Programı'ndan derlediği bilgilere göre, yaşam kalitesinin yükseltilmesi, rekabet gücünün artırılması ve sürdürülebilir büyümenin sağlanması amacıyla daha fazla kamu yatırımı ihtiyacı ortaya çıktı.

Kamu sabit sermaye yatırımlarının GSYH'deki payının ortalamaları dikkate alındığında, 2008-2017 döneminde Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile ABD ve Japonya seviyesinde yatırım gerçekleştiren Türkiye'nin, buna rağmen bu ülkelerin GSYH büyüklükleri, gelişmişlik seviyeleri, yüzölçümleri, nüfusları ve mevcut altyapıları göz önüne alındığında yatırım ihtiyacı devam ediyor.

Türkiye'nin kamu yatırımlarının GSYH içindeki payı bu yıl yüzde 3,6 ile AB ortalamasının üzerinde gerçekleşecek. Söz konusu yatırımların GSYH'deki payının 2018'de ise yüzde 4,1 olması hedeflendi.

- AB ortalaması yüzde 3,2

AB ülkelerinin 2013'te yüzde 3,5 olan kamu yatırımlarının GSYH içindeki ortalama payının ise 2017 yılında yüzde 3,2 olacağı öngörüldü.

AB ülkeleri arasında Estonya, kamu yatırımlarına GSYH'den ayırdığı yüzde 5,1'lik payla listenin ilk sırasında yer alırken, bu ülkeyi yüzde 4,5 ile Macaristan ve İsveç, yüzde 4 ile Bulgaristan ve Polonya takip etti.

Kamu yatırımlarının GSYH içindeki payı, ABD ve Japonya için sırasıyla 3,1 ve 3,5 olarak hesaplandı. İrlanda ise yüzde 1,9'luk payla son sırada yer aldı.

- Altyapıyı geliştirecek yatırımlar öncelikli

Türkiye'de kamu yatırım uygulamalarında bu yıl sektörel, bölgesel ve proje bazındaki öncelikler dikkate alınarak, ekonomik ve sosyal altyapıyı geliştirecek nitelikteki yatırımlara ağırlık veriliyor.

Bu yıl 3 bin 42 kamu projesi için ayrılan 80,4 milyar liralık başlangıç ödeneğinin yüzde 29,8'ini ulaştırma ve haberleştirme sektörü, yüzde 16,8'ini eğitim, yüzde 12,7'sini tarım, yüzde 9,2'sini sağlık ve yüzde 6,2'sini enerji sektörü oluşturuyor. Kamu yatırım tahsisleri içinde madencilik, imalat, turizm ve konut sektörlerinin toplam payı yüzde 5 olurken diğer kamu hizmetlerinin payı ise yüzde 20,3 seviyesinde bulunuyor.

AB ülkeleri ile ABD, Japonya ve Türkiye'nin genel devlet kamu sabit sermaye yatırımlarının GSYH içindeki paylarının 2013 ve 2017 karşılaştırmalı oranları şöyle:

 
2013
2017


Estonya
5,6
5,1


Macaristan
4,4
4,5


İsveç
4,5
4,5


Bulgaristan
4
4


Polonya
4,1
4


Finlandiya
4,2
3,9


Letonya
4,4
3,8


Lüksemburg
3,5
3,8


Çek cumhuriyeti
3,7
3,7


Yunanistan
3,4
3,6


Danimarka
3,7
3,6


Türkiye
3,7
3,6


Romanya
4,5
3,5


Fransa
4
3,4


Hollanda
3,6
3,3


Slovakya
3,3
3,3


Hırvatistan
3,7
3,3


Slovenya
4,4
3,1


Litvanya
3,7
3


Avusturya
3,1
3


Malta
2,9
2,6


Birleşik Krallık
2,6
2,6


Belçika
2,4
2,4


Almanya
2,2
2,2


İspanya
2,2
2,2


İrtalya
2,4
2,1


Portekiz
2,2
2


İrlanda
2
1,9


AB ortalaması
3,5
3,2


 
 
 


ABD
3,3
3,1


Japonya
3,9
3,5