Ekonomi Bakanı Elitaş: (3)

Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, "11 aylık TÜİK ve aralık ayı gümrük verilerine göre 207,1 milyar dolar seviyesinde olan 2015 yılı ithalatımızın yüzde 68,9’u ara mallarından, yüzde 16,8’i sermaye mallarından, yüzde 13,9’u ise tüketim mallarından oluşmaktadır. İthalatımızda değer bazında en fazla artış 1,8 milyar dolarla motorlu kara taşıtlarında yaşanmıştır" dedi.

Elitaş, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi ile Bakanlıkta düzenlediği basın toplantısında, geçen yıl en çok ihracat yapan illerin sırasıyla 71,1 milyar dolarla İstanbul, 7,9 milyar dolarla Bursa, 7,6 milyar dolarla İzmir, 6,7 milyar dolarla Kocaeli, 6,3 milyar dolarla Ankara olduğunu bildirdi.

2002 yılında İstanbul haricinde 8 ilin Türkiye’nin ihracatındaki payı yüzde 1’in üzerindeyken 2015'te bu sayının 13’e yükseldiğini, 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan il sayısının da aynı dönemde 5'ten 14’e yükseldiğini kaydeden Elitaş, geçen yıl kasım itibarıyla ihracat yapan firma sayısının 62 bin 732 olarak gerçekleştiğini söyledi.

Geçen yılın 11 ayında 500 milyon dolar ve üzeri ihracat yapan 21 firmanın 30 milyar dolar ihracatla toplam ihracatın yüzde 22,7’sini yaparken, 100-500 milyon dolar arasında ihracata ulaşan 122 firmanın 23 milyar dolarla toplam ihracatın yüzde 17,4’ünü gerçekleştirdiğini anlatan Elitaş, 100 bin dolar ile 100 milyon dolar arasında ihracat yapan 32 bin 103 firmanın da 78,3 milyar dolarla toplam ihracatın yaklaşık yüzde 59,2’sini yaptığını ifade etti. Elitaş, 100 bin dolardan daha az ihracat gerçekleştiren 30 bin 486 firmanın ise ihracatın yüzde 0,7’sini gerçekleştirdiğini belirtti.

Elitaş, geçen yılın ithalat verilerine ilişkin şu bilgileri aktardı:

"11 aylık TÜİK ve aralık ayı gümrük verilerine göre 207,1 milyar dolar seviyesinde olan 2015 yılı ithalatımızın yüzde 68,9’u ara mallarından, yüzde 16,8’i sermaye mallarından, yüzde 13,9’u ise tüketim mallarından oluşmaktadır. İthalatımızda değer bazında en fazla artış 1,8 milyar dolarla motorlu kara taşıtlarında yaşanmıştır. Diğer taraftan ithalatımızda değer bazında en fazla düşüş görülen fasıl 17,1 milyar dolar ile petrol ve doğalgazın büyük kısmını oluşturduğu mineral yakıtlar ve yağlar olmuştur. İthalatımızda değer bazında ilk 5 sırada yer alan fasıllar toplamında geçen yıla göre yüzde 15,6 düşüş yaşanmıştır."

Geçen yıl ithalatın 66 bin 517 firma tarafından gerçekleştirildiğini, bunların arasındaki 37 firmanın 500 milyon dolardan daha fazla ithalat yapan firmalar olduğunu ve bunların toplam ithalatın yüzde 32,6’sına sahip olduklarını bildiren Elitaş, 220 firmanın 100-500 milyon dolar arası ithalatla toplam ithalatın yüzde 22'sini, 31 bin 113 firmanın 100 bin dolar ile 100 milyon dolar arasında ithalatla yüzde 44,6’sını, 35 bin 145 100 bin doların altında ithalat yapan 35 bin 145 firmanın toplam ithalatın sadece binde 5’ini yaptığını kaydetti.  

- "6'ıncı bölge istihdamda diğerlerini geride bıraktı"

Bakanlığının teşvik politikalarına ilişkin bilgi veren Elitaş, geçen yıl teşvik konusunda önemli çalışmalar yapıldığını dile getirdi. 

Yatırım teşvik uygulamalarının sonuçlarının, doğru yolda gidildiğini gösterdiğine dikkat çeken Elitaş. "2015 yılında 103,1 milyar lira tutarında 148 bin 427 kişi istihdamına yönelik 4 bin 587 adet teşvik belgesi düzenledik. 2015 yılında düzenlenen teşvik belgelerinde bir önceki yıla göre; özellikle öngörülen sabit yatırım tutarında yüzde 60’lık önemli bir artış kaydedilmiştir. Belge adedi ve öngörülen istihdamda artış oranları ise sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 3 şeklindedir" diye konuştu.

Doğu bölgelerindeki illerin yer aldığı 6’ncı bölgenin, özellikle istihdam açısından 3’üncü, 4’üncü ve 5’inci bölgeleri geride bıraktığına işaret eden Elitaş, 2015 yılında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 103,1 milyar lira toplam sabit yatırım tutarının yüzde 36,8’inin hizmetler sektöründe olduğunu, bunu yüzde 36,6 ile enerji ve yüzde 24,3 ile imalat sektörünün takip ettiğini kaydetti.

Elitaş, belge adedi bazında yüzde olarak 44,6’lık payla imalat sektörünün ilk sırada yer aldığını, bunu yüzde 34’lük payla hizmetler, yüzde 18,4’lük payla enerjinin izlediğini anlattı. Elitaş, ilaç, petro kimya, tıbbi cihazlar gibi cari açık açısından önem arz eden sektörlerde stratejik yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında 2015 yılında 12,6 milyar lira tutarında 9 yatırım teşvik belgesi düzenlediklerini bildirdi.

Bölge ayrımının gözetilmediği ve daha yüksek miktarlarda destekleri içeren öncelikli yatırımların teşviki uygulaması kapsamında ise 2015 yılında 6,2 milyar lira tutarında 585 belge düzenleyerek bu yatırımlara 5. Bölge desteklerini verdiklerini anlatan Elitaş, şöyle devam etti:

"1975-2002 yılları arasında toplam 15 milyar dolar civarında doğrudan yatırım çekebilen Türkiye, siyasi ve makroekonomik istikrar ile piyasa dostu reform programları sayesinde 2003 yılından bugüne kadar geçen dönemde 10 kattan fazla artışla 160 milyar doların üzerinde doğrudan yatırım çekmeyi başarmıştır. 2015 yılı özelinde de son 12 yıl içerisinde sağladığımız atılımın hız kesmeden devam ettiğini görüyoruz. Açıklanan en güncel veriler kapsamında 2015 yılı ocak-ekim dönemi itibarıyla baktığımızda, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 29,8 artış ile doğrudan yatırımların 13,4 milyar dolara ulaştığını görüyoruz. Böylece 2015 yılının 10 ayında ülkemize gelen doğrudan yatırımlar, 2014 yılı toplam rakamını aşmış bulunmaktadır."

- "TTIP'i yakından takip ediyoruz"

Bakan Elitaş, doğrudan yatırımların ülke gruplarına göre dağılımında Hollanda, Avusturya, Almanya ve İngiltere'nin dikkat çektiğini, son yıllarda Çin, Japonya ve Malezya gibi Asya ülkelerinin de Türkiye’ye yönelik artan ilgisinin tespit edildiğini anlattı.

Geçen yıl imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmalarını (STA) sıralayan Elitaş, şu anda yürürlükte olan 18, imzalanan 5 STA bulunduğunu ayrıca Japonya ve Meksika gibi büyük ekonomilerin yanı sıra Peru ve Ukrayna gibi ülkelerle STA müzakerelerinin devam ettiğini, Endonezya, Kanada, Tayland ve Hindistan ile de STA girişimlerinin sürdüğünü bildirdi.

Dünyanın en büyük ticaret ve yatırım anlaşması olacak AB ile ABD arasında devam eden Trans Atlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) sürecini  yakından takip ettiklerini vurgulayan Elitaş, "Bu ortaklığa katılım tarım, hizmetler, yatırımlar ve kamu alımları gibi birçok alanda kapsamlı reform ve açılım gerektirmektedir. 2016 sonunda başlaması öngörülen Gümrük Birliğinin güncellenmesi müzakereleri de ülkemizi transatlantik ortaklığına daha hazır hale getirecektir" değerlendirmesinde bulundu.

Elitaş, ticaret politikası savunma araçlarının geçen yıl da etkin şekilde uygulandığını, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında mevzuat kapsamında geçen yıl 4 ülke menşeli 6 ürün için 7 dampinge karşı kesin önlem alınarak 25 yeni soruşturma açıldığını ayrıca geçen yıl 3 ülke menşeli, 2 ürün için 3 önlemin etkisiz kılınmasına karşı önlem alındığını ve 6 soruşturmanın da devam ettiğini söyledi. Mustafa Elitaş, ithalatta korunma önlemlerine ilişkin mevzuat çerçevesinde de geçen yıl 2 ürün grubunun ithalatında korunma önlemi uygulamaya koyarak bir soruşturma açıldığını, geçen yıl 7 sektörde ilave gümrük vergisi uygulamasına gidildiğini belirtti.

Rusya ile yaşanan gerilime ilişkin de Elitaş, "Son gelişmeler çerçevesinde Rusya ile ticaret yapan firmalarımızın sorunlarını yakından izlemek ve çözüm üretmek amacıyla hem Bakanlığımız birimleri arasında hem de bakanlıklar arası koordinasyonu sağlamak üzere birer izleme masası oluşturduk" diye konuştu.

Elitaş, Nairobi’de gerçekleştirilen Dünya Ticaret Örgütü 10. Bakanlar Konferansı'nda kabul edilen ve Türkiye açısından önemli sonuçlar doğuracak "ihracatta rekabet" kararıyla gelişmiş ülkelerin bazı ürünler hariç ihracat sübvansiyonlarını derhal, gelişme yolundaki ülkelerin ise 2018 yılı itibarıyla kaldırmalarının hükme bağlandığını anımsattı.

- "Yurtdışı müteahhitlik projelerinin yüzde 85’i hükümetlerimiz döneminde üstlenildi"

Ekonomi Bakanı Elitaş, Türkiye müteahhitlik sektörünün 2015 sonu itibarıyla toplam 107 ülkede 322,6 milyar dolar değerinde 8 bin 693 proje üstlendiğini, bu projelerin 276 milyar doları aşan yüzde 85’lik kısmının 2003-2015 arasında hükümetleri döneminde üstlenildiğini bildirdi.

Geçen yıl geleneksel pazarları olumsuz etkileyen petrol fiyatlarındaki düşüş gibi konjonktürel zorluklara ve siyasi istikrarsızlıklara rağmen bugüne kadar 19,4 milyar dolarlık toplam 156 proje üstlenildiğini anlatan Elitaş, "2016 başında gelecek 2015 yılına ait yeni proje bilgileri ile geçtiğimiz yılı da 20 milyar doların üzerinde toplam proje bedeli ile kapatacağımızı öngörüyoruz. 2015'te en çok proje üstlenilen ilk 10 ülke arasında Sahraaltı Afrika ülkelerinden Kongo ve Gana’nın yer alması, müteahhitlerimizin yeni pazarlara açılımlarının önemli bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir" dedi.

Elitaş, yeni pazarlara açılımın desteklenmesi için bu yıl bakanlığınca firma temsilcilerinin katılımıyla Kongo, Angola, Kenya-Tanzanya ve Peru-Kolombiya'ya yönelik butik müteahhitlik ve teknik müşavirlik heyetleri düzenleneceğini de bildirdi.

(Sürecek)