AB ülkelerinde ortak terör tanımı yok

Adalet Bakanlığının yaptığı çalışmada, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde, "terör" ve "terör eylemi" konusunda ortak bir tanımın olmadığı, "terör" ve "terörizm" tanımlarının ülkelerin ihtiyaçlarına göre farklı yapıldığı tespit edildi.

Adalet Bakanlığınca, AB ülkelerinin kanunlarında "terör, terörist ve terör suçu"na ilişkin düzenlemeler ve cezalarla ilgili çalışma yapılarak, rapor hazırlandı. Çalışmada, AB ülkelerinde ortak bir terör kavramının olmadığı belirlendi.

AB'de, 11 Eylül 2001'den sonra terörizm konusunda Çerçeve Kararı alındığı, daha sonra bu kararın iki maddesinin değiştirildiği belirtilen rapora göre, kararlarda terörizmle ilgili "Bir ülkenin halkını ciddi şekilde korkutmak veya sindirmek, bir hükümeti ya da bir uluslararası kuruluşu bir şey yapmaya veya yapmamaya zorlamak ve bir ülkenin ya da uluslararası kuruluşun siyasal, sosyal, ekonomik, anayasal, temel yapısını yıkmak veya işlemez hale getirmek amacı ile bir ülkeyi ya da uluslararası bir organizasyonu ciddi zarara uğratan kasıtlı eylemleri yapmaktır." tanımlaması yapıldı.

AB, söz konusu bu eylemleri şöyle sıraladı:

"Bir insanın ölümüne sebebiyet verme, bir insanın bedensel bütünlüğüne zarar verme, adam kaçırma ya da rehin alma, kamuya ait mülkiyette ya da özel mülkiyette altyapı sistemlerinden bilgi sistemine kadar insan hayatını tehlikeye sokacak şekilde aşırı kayba yol açma veya büyük ekonomik zarar verme, uçak, gemi veya diğer taşımacılık araçlarını kaçırma, silah, patlayıcı, kimyasal, nükleer veya biyolojik her türlü silah üretme, geliştirme, elde etme, taşıma veya kullanma, insan hayatını tehlikeye sokacak patlama, sel veya yangına sebep olma veya tehlikeli maddeleri yayma, bu eylemleri yapma tehdidinde bulunma."

Terör amacıyla işlenen ve terör suçu sayılan tüm eylemler katalog halinde Çerçeve Kararda sayılırken örgüt yerine "terörist grup" ifadesine yer verildi. Buna göre, terörist grup, "ikiden fazla kişi tarafından yapılandırılmış, belirli bir süre önce kurulmuş ve terör suçları işlemek amacıyla hareket eden grup" olarak belirlendi.

Bir terörist örgütü yönetmek, terörist bir örgütü desteklemek, finanse etmek, bilgi ve materyal kaynakları temin etmeye katkıda bulunmak veya bu örgüt içerisinde yer almak Çerçeve Karara göre cezalandırılıyor.

- AB ülkelerinde düzenlemeler

Ülke kanunlarının da ele alındığı rapora göre, Hollanda'da terör suçlarıyla ilgili müstakil bir kanun metni bulunmuyor. Terör suçuyla ilgili genel bir düzenlemenin yer aldığı Hollanda Ceza Kanunu'nda, "terörist niyet" tanımına yer veriliyor.

Hollanda'da "terörist niyet", "Bir ülkenin halkında veya halkın bir kısmında korkuya neden olmak veya bir kamu makamını veya uluslararası bir organizasyonu yasalara aykırı olarak belirli faaliyetlerde bulunmaya ya da bulunmamaya veya belirli faaliyetleri tolere etmeye zorlamak veya bir ülkenin veya uluslararası bir organizasyonun temel siyasi, anayasal, ekonomik veya sosyal yapılarını ağır derecede bozmak veya tahrip etmektir." diye tanımlanıyor.

Terör suçlusuna ilişkin özel bir tanım yapılmayan Hollanda'da, suçların terörist niyetle işlenmesi durumunda faili terörist olarak değerlendiriliyor.

Avusturya'da da Hollanda gibi terör suçlarıyla ilgili olarak ayrı bir kanun düzenlemesi bulunmuyor. Terörizmle ilgili eylemler Avusturya Ceza Kanunu içerisinde yer alıyor ancak Avusturya, küresel terörizmin yaygınlaşmasıyla kanunlarındaki ilgili maddelerde değişikliğe giderek 2002 yılında kanuna bir madde ekleyerek terör tanımına ve terör suçlarına yer verdi.

- Almanya resmi tanıma yer vermedi

Almanya'da da resmi olarak "terör" veya "terör suçlusu" tanımı bulunmuyor. Almanya kanunlarında "terör örgütü kurmak" tanımlanıyor. Yasal düzenlemelerde, cinayet, kasten adam öldürme, soykırım, insanlığa karşı ve savaş cürümleri ile kişisel özgürlüğe karşı suçları işlemeye yönelik örgüt kurduğunda, örgüte üye olduğunda verilecek hapis cezalarına yer veriliyor.

Ceza kanununda terör tanımı yapılmayan Fransa'da, aynı kanunun ilgili maddelerinde hangi eylemlerin terör suçu sayılacağı belirtiliyor. Fransız Ceza Kanunu'nun "421-1" ila "421-2-6"ncı maddelerinde terör eylemleri tek tek sayılıyor. İşlenen bir suçun terör suçu olması ve suçun bir terör örgütü tarafından yapılmasının tespiti, Fransız hukukuna göre görevli ve yetkili mahkemelerce karara bağlanıyor.

Müstakil bir terörle mücadele kanunu bulunmayan İsviçre'de de terörizmin finansmanı dışında, münferit terör eylemleri İsviçre Ceza Kanunu ve ilgili diğer ceza mevzuatı düzenlemeleri içinde yer alan genel suç tanımlarıyla karşılanıyor. Bununla beraber adam öldürme, yaralama gibi suçların terör saikiyle işlenmeleri halinde mahkemenin cezayı belirlerken bu saikle hareket edebileceğine vurgu yapılıyor.

Terörle mücadeleye ilişkin ayrı bir kanunun bulunmadığı Belçika'da da "terör" ve "terörizm" tanımı ceza kanunu içinde yapılıyor.