AB - Ukrayna zirvesi

Avrupa Birliği (AB) ve Ukrayna liderleri vize serbestisi, ortaklık anlaşması ve ABD'de Trump dönemini perşembe günü düzenlenecek zirvede ele alacak.

AB Konseyi, Brüksel’de perşembe günü düzenlenecek 18. AB-Ukrayna Zirvesi programını açıkladı. Buna göre, zirveye AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz ve Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko katılacak.

Zirvede, AB-Ukrayna ortaklığı, Ukrayna’nın reform programı ve Rusya ile ilişkiler ele alınacak.

AB, zirvede Ukrayna’da yargı ve polis reformuyla hukukun egemenliğinin artırılmasına yönelik yeni bir program açıklayacak. Ukrayna ve AB Polis Teşkilatı (Europol) arasında operasyonel işbirliğine yönelik veri değişim anlaşması imzalanması beklenen zirvede, Rusya ile Ukrayna arasında arabulucu rol üstlenen AB, Ukrayna’nın 2016 kış enerji tüketimi değerlendirilecek.

AB ve Ukrayna’nın enerjide stratejik ortaklığa ilişkin mutabakat anlaşması imzalanması beklenen zirvede, Minsk ateşkes anlaşmasının uygulanması görüşülecek.

- Trump’ın politikası

Donald Trump’ın ABD Başkanı seçilmesinin ardından 20 Ocak’ta göreve başlayacak olması ve Rusya’ya karşı siyasi yaklaşımda bir değişiklik olup olmayacağı belirsizliğini korurken, zirvede Washington’un Kiev’e mesafesini artırması durumunda Brüksel’in ne şekilde davranacağı sorusuna yanıt aranacak.

Ukrayna, ABD’nin desteğinde olası bir azalma yaşanması durumunda bölgenin daha fazla istikrarsızlaşacağını düşünüyor. Ukrayna ayrıca, Trump’ın Putin’le Ukrayna’yı siyasi bir pazarlık unsuru olarak kullanmasından endişe duyuyor.

Trump, başkanlık seçimi sürecinde Rusya Devlet Başkanı Putin’le karşılıklı olarak olumlu mesajlar göndermişti. Bu nedenle Trump’ın Beyaz Saray’daki görevine başlamasıyla Rusya ve ABD arasındaki ilişkilerin yumuşamaya başlayacağı beklentisi bulunuyor. Bu durum hem AB hem Ukrayna’nın kaygılarını artırıyor. Trump’ın Rusya ile ilişkileri normalleştirmesi bir anlamda Avrupa’nın Rusya politikalarını zayıflatacağından Avrupa siyaseti Trump’ın siyasi kıskacında bulunuyor.

- Ukrayna AB'den vize muafiyeti bekliyor

Geçtiğimiz hafta, 28 AB üyesi ülkenin daimi temsilcileri (Coreper) Ukrayna vatandaşlarının AB’ye girişlerinde vize uygulamasının kaldırılmasına yönelik Avrupa Parlamentosu ile gerçekleştirilecek görüşmeler için müzakere pozisyonunu AB Konseyi adına kabul etti.

Bu durumda AB üyesi ülkeler, vize serbestisi anlaşmalarını askıya almayı sağlayacak fren sistemi mekanizmasının devreye alınmasıyla eş zamanlı olarak Ukrayna vatandaşlarına yönelik vizeleri kaldırmayı öngörüyor.

Vize dondurma mekanizmayla, AB karar alarak bir ülkeye uygulanan vize serbestisine son verebilecek. Geri kabul anlaşmalarında iş birliğinin azalması, AB'ye bir ülke üzerinden başka ülke vatandaşlarının kaçak yollarla girişinin artması, üye devletlerin güvenliklerine yönelik risklerde artış olması, vize serbestisi sağlanan ülkenin vatandaşlarının yasa dışı olarak Schengen üyesi ülkelerde kalışlarında artış olması gibi durumlarda bu mekanizma hızla devreye sokulabilecek ve vize serbestisi durdurulacak.

-Ortaklık anlaşması

AB’nin Ukrayna ile geçici olarak uygulamaya koyduğu Ukrayna-AB ortaklık anlaşması tarafların siyasi ve ekonomik olarak yakınlaşmasını ve serbest ticaret yapılmasını öngörüyor.

1 Ocak'ta yürürlüğe giren serbest ticaret anlaşması sonucunda Ukrayna’nın AB’ye ihracatı yüzde 5 artış gösterdi. Geçici olarak uygulanmaya başlanan anlaşmanın tüm onay aşamaları AB tarafından henüz tamamlanamadı.

Hollanda, AB'nin 2014'te Ukrayna ile imzaladığı Ortaklık Anlaşmasını nisan ayında referanduma götürdü. Tavsiye niteliğinde olan referandum sonucunda anlaşma onaylanamadı. Bu durumda AB-Ukrayna Ortaklık Anlaşmasını Hollanda dışındaki tüm ülkeler onaylamış oldu. Bu anlaşmanın onaylanması içinde AB bir çözüm yolu arıyor. AB, bu konuyu 15-16 Aralık'ta Brüksel'de yapılacak Liderler Zirvesinde değerlendirecek ve bir çözüm önerisi ortaya koymaya çalışacak.

-Rusya’ya AB yaptırımları

AB, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü, egemenliğini ve bağımsızlığını tehdit ettiği gerekçesiyle yasa dışı ilhak edilmiş Kırım'dan ötürü Rusya'ya ekonomik ve siyasi yaptırımlar uyguluyor. AB'nin mal varlığı dondurma ve seyahat yasağından oluşan yaptırımları pek çok Rus ve ayrılıkçı yüksek düzey görevliyi kapsıyor.

Öte yandan, AB'nin, Rusya'ya karşı uygulamakta olduğu belirli sektörlere yönelik ekonomik yaptırımları da bulunuyor.

Ekonomik yaptırımlar uyarınca, AB üyesi 28 ülke Rusya'ya silah satışı yapamıyor. Yaptırımlarla Rusya'nın petrol ve gaz sektörlerinde kullanılan bazı teknolojileri AB ülkelerinden alması kısıtlanıyor, Rus kamu bankaları Avrupa'da finans sektöründen de dışlanıyor. Ayrıca AB, Rusya’yla ikili zirveler düzenlemiyor.