MAVİ KARTLI GURBETÇİLERİN TÜRKİYE’DEN EMEKLİLİKLERİ
Mavi kartlılar Sgk yüzünden bu aralar baya sıkıntılı. Ancak sıkıntılarını gidermenin yollarını bilmeyenlerin sayısı da bir hayli fazla. Gurbetçi, Sgk yasaları ve haklarını bilmiyor. Eğer mavi kartlı vatandaşlarımız veya vatandaşlarımızın yakınları yazımı iyi okurlar ise çözüm bulacaklarına eminim.
Öncelikle 3201 sayılı kanun hükümlerine göre yurtdışı borçlanması yapmak isteyenler borçlanma talep tarihinde ve borçlanmaya ilişkin sürelerde Türk vatandaşı olmaları gerekmektedir. Konuyla ilgili uygulama şu şekilde düzenlenmiştir:
“12.6.2009 tarihli ve 27256 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5901 sayılı “Türk Vatandaşlığı Kanunu”nun 28. maddesi ile doğumla Türk vatandaşı olup da sonradan vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir ülke vatandaşlığını kazanmış olanlara, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakların kullanımında, ilgili kanunlardaki hükümlere tabi olmak şartıyla Türk vatandaşlarına tanınan haklar aynen tanınmıştır. Söz konusu maddeye göre, Türk vatandaşlığından çıkmadan önce kazanılmış sosyal güvenlik hakları, ilgili kanunlardaki hükümlere tabi olmak şartıyla aynen Türk vatandaşlarına tanınan haklar gibi kullanılabilecektir. Bu durumda, kanunda borçlanmadan yararlanabilmenin başvuru sahibinin borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı olma şartına bağlanması, ayrıca Türk vatandaşlığından çıkmadan önce borçlanma talebinde bulunulmayan yurtdışı süreleri kazanılmış hak niteliği taşımadığından, kamuoyunda “pembe ya da mavi kart sahibi” olarak bilinen doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da sonradan vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir ülke vatandaşlığını kazananlar, başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadıklarından borçlanma kapsamındaki sürelerde Türk vatandaşı olsalar bile, borçlanma hakkından yararlanamayacaklardır. Ancak, bunların Türk vatandaşlığından çıkmadan önce borçlandıkları ya da borçlanma talebinde bulundukları yurtdışı süreleri kazanılmış hak niteliğinde olduğundan, borçlanmaları geçerli sayılacak, aylığa hak kazanmada ve aylık hesabında kanuna göre Türkiye’de geçmiş bir hizmet olarak değerlendirilecektir.”
Kurumun uygulaması aleyhine açılmış olan davalarda mahkemelerce, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 28.04.2010 tarihli, 2010/10-210 Esas ve 2010/240 Karar numaralı kararı emsal karar olarak anılmakta ve Kurum işleminin iptaline, talep tarihinde Türk vatandaşı olma şartı aranmaksızın, davacının Türk vatandaşlığında geçen çalışma sürelerini borçlanmaya hakkı olduğunun kabulüyle, borçlanma talebinin geçerli olduğunun tespiti yönünde hüküm kurulmakta, söz konusu hüküm Yargıtay tarafından da onanarak kesinleştiğinden ilgili mahkeme kararı ve Yargıtay ilamı dikkate alınarak sigortalıların borçlanma talepleri kabul edilmektedir. Alınan bu kararlar kişiye mahsus kararlar olduğu için genelleştirilerek uygulanamamaktadır. Ve Türk vatandaşlığından izinli olarak çıkıp başka bir ülke vatandaşlığına geçenlere Türkiye’deki haklarını kullanmaları için “mavi kart” verilir.
Mavi yâda pembe kart sahibi olup emeklilik hakkı isteyen kişiler müracaat yaptığı zaman emekli olamazsınız cevabı alıyorlar. Buna bir örnek verirsek:
Avusturya vatandaşıyım. “Mavi kart”ım var. 12.03.1951 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1971’in ocak ayı. Yurtdışına gitmeden önce, Türkiye’de Emekli Sandığı’na bağlı memur olarak 7 yıl 5 ay 15 günlük çalışma sürem vardı. Türkiye’ye döndükten sonra 3,5 yıl, yani 1260 gün (sizin tavsiyeniz üzerine) sigortalı olarak çalıştım. Daha önceki Emekli Sandığı’na bağlı çalıştığım süreleri 3600 güne tamamladım ve Antalya Bölge SGK’ ya, 29.11.2010 tarihinde emeklilik başvurusunda bulundum. Antalya Sgk’nın bana verdiği cevap yazısında emeklilik talebimin reddedildiği belirtilip aynen şöyle denilmektedir:
‘’İlgili tahsis talebinize istinaden dosyanızın tetkikinde; İçişleri Bakanlığı’nın 2004/08 sayılı kararı gereği 27.12.2004 tarihinde Türk vatandaşlığından çıktığınız tespit edildiği için aylık bağlama talebiniz reddedilmiştir. Bilgi edinilmesini rica ederim.’’
Yargıtay 10’uncu Hukuk Dairesi’nin bu konuda çok sayıda kararı var ama ders gibi olanı 2008/18641 Esas ve 2009/13146 Sayılı 14.07.2009 günlü kararıdır. Kararın 4’üncü sayfasındaki hükümde şöyle deniliyor: “…Davacının, Türk vatandaşlığını haiz olmadığı 26.08.1999 tarihinden sonraki dönemleri borçlanamayacağına ilişkin mahkemenin kabulü yerinde ise de; Türk vatandaşlığından izinle çıkan ve borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşlığını haiz olmayan davacının, Türk vatandaşlığından izinle çıkmadan önce yurtdışında gerçekleşen çalışma sürelerine ilişkin borçlanma hakkının, Türk Vatandaşlık Kanunu ile kazanılmış hak sayılarak korunduğu gözetilerek, anılan süreye ilişkin borçlanma isteğinin kabulüne karar verilmesi gerektiği gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.” SGK’nın cevabı tam olarak doğru değil Sosyal Güvenlik Kurumu, mavi kartlıla yurtdışında çalıştıkları süreleri borçlanmak istediklerinde kabul etmiyor. 3201 Sayılı Kanun’u dayanak gösterip “Sadece Türk vatandaşı olarak geçmiş çalışma sürelerini, Türk vatandaşı iken başvurursanız kabul ederim” diyor. Ancak bu cevap yarım yanlıştır. Evet, yurtdışında Türk vatandaşı olarak geçmiş süreleri borçlandırması yasal ama borçlanma başvurusu yapıldığında Türk vatandaşı olmanız gerekmez, mavi kartlı olmanız yeterlidir.
Örnekte olduğu gibi SGK mavi kartlılara yurtdışı borçlanması ile emeklilik hakkı tanımaz. Ancak mavi kart davası açarsanız borçlanıp emekli olabilirsiniz. Çünkü davalar Sgk’yı dize getiriyor ve dava yolu ile emekliliğiniz sağlanıyor. Mavi kartlı vatandaşlarımızın da emekli olamam gibi düşünceleri silinmiş oluyor. Ben mavi kartlılara işlemlerini yaparken öncelikle Sosyal Güvenlik Uzmanlarına danışmalarını tavsiye ediyorum.
ÜCRETSİZ DANIŞMANLIK İÇİN YENER KARACA
0312 431 19 11 – 0506 506 64 03 Sosyal Güvenlik Uzmanı
FACEBOOK YORUMLAR