Noel, Kerst, Christmas, Sinterklaas

Noel, Kerst, Christmas, Sinterklaas, Yılbaşı, Cam ağaçları ve Işıklandırılmış ev, cadde ve süslenmiş dükkanlar.  Peki bütün bunları, biz Müslüman Türk insanı ile bir alakası var mı? Bizim dinimiz, kültürümüz ve geçmişimizde yeri oldu mu?

Christmas Nedir ?
Christmas, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa´nın doğumunun kutlanıldığı Hristiyan bayramı. Ayrıca Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milât Yortusu olarak da bilinir.
Noel (Christmas), her yıl dünyadaki Hristiyanların çoğunluğu tarafından 25 Aralık´ta kutlanır. Kutlamalar 24 Aralık´ta Noel arifesiyle başlar ve bazı ülkelerde 26 Aralık akşamına kadar devam eder.  Hristiyanların çoğunlukta olduğu ülkelerde pratik olarak Noel tatili yılbaşı tatiliyle birleştirilir.

Sinterklaas veya Sint-Nicolaas ?
Her yıl 5 Aralık’ta İspanya’dan tekneyle gelip çocuklara hediyeler dağıtan zayıf, kırmızı-beyaz-sari renklerde giyinen (entari), kafasında haçlı bir bishop şapkası bulunan, ata binen, çocuklara yârdim etmekten, onlara hediye vermekten hoşlanan kişidir kendisi.
Sinterklaas ismi saint nicholastan gelmektedir.  Dünyaca kabul edilen Anadolu topraklarından çıkma hikayesi geçerliliğini yitirmemektedir. Sadece İspanya’da yaz aylarını geçirdiği rivayet edilir. Her ne kadar ispanya kökenli olduğu lanse edilse de , kendileri Türkiye toprakları içerisinde doğmuştur. İşin ilginç tarafı Hollandalıların aklı başında olan tayfası bunu bilse dahi, Türk ve konu ile ilgilenen bünyeler ısrarla ispanya olarak bilirler bu amcanın geldiği yeri. Kısacası vaktiyle bir Hristiyan aziz şahıs, yanında bulundurduğu zenci karakter(zwarte piet) ile iyilikler sacmış biri olarak görülür.  Bizden olan birini tüm toplum İspanyadan geliyor diye İspanyol olarak imitasyon Sinterklaas yaratmışlardır.
Hollandalı çocuklar bu adam şehire gelmeden okullarda resimler çizerler, şiirler okurlar, şarki söylerler vesaire vesaire. bir de okul yönetimi tarafından birine giydirirler sinterklaas giysisini sınıf sınıf dolaşırlar. sınıfa gelince bu adam iste çocuklarla sohbet ederler, sınıf arkadaşları birbirine hediye dağıtırlar ve pepernoot yerler. Çocuklara kitap okur.

Noel Baba (Noel Baba Kimdir? - Noel Baba Hakkında)

Noel Baba (aslen Santa Claus, Saint Nicholas, Saint Nick, Father Christmas, Kris Kringle, Santy veya Santa) Noel gecesi (24 Aralık´ı 25 Aralık´a bağlayan gece) çocuklara hediye dağıtan yerel bir kahramandır. Türkiye´de ise Noel Baba yılbaşı gecesi hediye dağıtan kişiye dönüşmüştür. Kökeni Saint Nicholas`a dayanır, fakat kültüre göre farklılık gösterir. Noel Baba dünya çapında daha çok sevilmiş ve Santa Claus isminin yerini almıştır. Örnek olarak "Santa" yerine İtalya`da "Babbo Natale", Brezilya`da "Papai Noel", Çek Cumhuriyeti`nde "Deda Mráz", Portekiz`de "Pai Natal", Romanya`da "Moş Crăciun", Almanya`da "Weihnachtsmann", İrlanda`da "Daidí na Nollag", Fransa`da "Le Père Noël", İspanya ve Meksika`da "Papa Noel", Türkiye`de "Noel Baba" olmak üzere farklı isimler kullanılır.
Hikaye Türkiye doğumlu tarihsel bir figür olan psikopos Saint Nicholas`ın (Nikola) fakirlere hediye dağıtmasına dayanır

 

Hıristiyanlar tarafından mesih olarak kabul edilen İsa´nın doğum gününün geleneksel olarak kutlandığı bir yıllık tatildir. Noel(kerst,Chirsmis) her yıl Hıristiyanlarca 24 ile 25 Aralık´ta kutlanır. Kutlamalar 24 Aralık Noel arifesiyle başlar. 25 Aralık akşamına kadar devam eder. Hıristiyanların çoğunlukla yaşadığı ülkelerde Noel tatili yeni yıl tatili ile birleştirilir. Bizlerde olan 15 tatil gibi aralığın son haftası ile ocak ayının ilk haftasında 15 günlük tatile ayrılırlar ve okullar kapalı olur.
Gün geçtikçe ticarete dönen bu tatiller yüzünden esnaflar dükkanlarını aralık ayının ilk gününden itibaren süslemeye ve ışıklandırmaya başlar ve noel temalı ürünleri ön plana çıkarır. 
Aslında dinsel açıdan pek anlam taşımayan 31 Aralık günü ise hemen hemen tüm dünya ülkesinde yeni yıla geçiş, yani yılbaşı olarak kutlanır.

Yılbaşı ile kerst, Christmas ve noeli birbirinden iyi ayırmak lazım.
Yılbaşı, 1935 yılında yapılan kanun değişikliği ile ülkemizde, Bütün medeni milletlerde olduğu gibi, tatil günü olarak kabul edildi.
Ancak kerst, Christmas ve Noel, yukardaki açıklamada da okumuş olduğunuz üzre, Hristiyanların dini bayramıdır.  İsa´nın doğum günü çerçevesinde ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte kutlanan bir dini bayramdır. 

Osmanlıda Yılbaşı!!!
Osmanlı´da yılbaşı kutlamalarının tarihi 1829´lara kadar uzanır. İşte Türkiye´de ve Osmanlı´da yılbaşı kutlamaları;
Bir süredir her yerde kırmızı, yeşil, altın renkli süsler. Sokakta görmediğimiz kar vitrinleri süslüyor. Kimileri şeytan işi dese de aslında yılbaşı kutlamalarının tarihi Anadolu´da 1829´lara kadar uzanıyor.

Yani tarihimize sonradan girmiştir. Osmanlıda yok. Osmanlı’da yılbaşı memleketin Hıristiyan tebalarını ilgilendiriyordu sadece. Yılbaşı Noel dönemi demekti. Aralığın 15’inden itibaren hareketlenen bu cemaat, 24 Aralık tarihinde İsa’nın doğuşunu kutlardı. Aslında dinsel açıdan pek anlam taşımayan 31 Aralık günü, kimi yerlerde İsa’nın sünnet günü olarak anılırdı.

İLK KUTLAMA HALİÇ´TE

Osmanlı’nın Hıristiyan yılbaşısına gösterdiği ilgi, gerilere, 1829 yılına kadar uzanır. O yılbaşı İstanbul’daki İngiliz elçisi, Haliç’te bulunan bir gemide büyük bir balo verir. Baloya davetli olan Osmanlı devlet adamları, yatsı namazını Tersane Divanhanesi’nde kıldıktan sonra, sandallarla gemiye giderler ve sabaha kadar eğlenirler. Serasker Hüsrev Paşa, ‘Káfir işi, fakat ne çare? Devletçe bir şey oldu, katılmak lüzum etti,’ dese de, bu işten zevk alınmaya başlanmıştır. Bu gavur icadına, tövbe tövbe diyerek katılım Cumhuriyet’e kadar sürecektir. Özellikle Galata- Beyoğlu hattında Noel ve yılbaşı, en azından şöyle göz atmadan geçilemeyen bir temaşa olarak hafızalara kazınır.

Gelelim yılbaşının nasıl milli bir mesele haline geldiği konusuna. Konunun kapağı, 1926 yılında miladî takvimi resmen kabul edilişimizle açılır. O dönemde daha yılbaşını izleyen gün, yani 1 Ocak tatil değildi. Ama 1926 yılını 1927’ye bağlayan gün bir tesadüf eseri olarak, hafta sonu tatiline, yani Cuma’ya denk gelmişti. Yapılan yılbaşı eğlenceleri büyük ilgi gördü ve sabaha kadar eğlenildi. Elektrik İdaresi de ilk kez o gece, saat tam 12’de kentin tüm ışıklarını bir dakika söndürme geleneğini başlattı.

31 ARALIK TATİL OLUYOR

1935 yılında Başvekil İnönü imzasıyla Millet Meclisi’ne sunulan Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun Tasarısı’nda, ‘Bütün medeni milletlerce tatil günü olarak kabul edilen 31 Aralık öğleden sonrasıyla 1 Ocak günlerinin uygulanmakta olan tatil günlerine eklenmesi’ teklif edildi. Kanunun kabulüyle, hem ulusal bir eksiğimiz giderildi, hem de yılbaşı geceleri sabahlayanların resmen uyuyabilmeleri sağlandı!

ATATÜRK´ÜN YILBAŞI KUTLAMASI

1938 yılı yılbaşında, Atatürk ilk kez Anadolu Ajansı yoluyla yeni yıl tebriklerine karşı bir cevap yayınladı. Bu cevabın metni şöyleydi: Yeni yıl münasebetiyle yurdun her tarafından vatandaşların yüksek duygularını ve samimi temennilerini bildiren birçok telgraflar gelmektedir. Bundan son derece mütehassis olan Atatürk, teşekkürlerinin ve saadet dileklerinin Anadolu Ajansı vasıtasıyla iletilmesini emir buyurmuşlardır.’ Bir yıl sonra, bu kez Atatürk’ün ölümün ardından gelen yılbaşı ise oldukça hüzünlü geçer.

Görüldüğü gibi, Noel kutlamalarının temelinde İsa´nın doğumunun kutlama geleneği yatmaktadır. Evlere alınan çam ağaçları, süslenen evler ve ışıklandırılan pencere ve bahçelerin tamamı bu kutlamalar çerçevesinde yapılmakta ve 25 aralık, yani Christmas kutlamalarının bitmesi ile cam ağaçları çöplere atılmakta ve evlerdeki süsleme ve ışıklandırmalarda kaldırılmakta.

Ancak gerek ülkemizde ve gerekse Hollanda da yaşayan Türk insanında bilinçsiz bir şeklide ciddi alaka gösterilmekte ve yılbaşı ile İsa’nın doğum günü olarak kutlanan Christmas(kerst) karıştırılmakta.

Umarım bu yazım ile içinde bulunduğumuz aralık ayında yaşadığımız ülke, Hollanda’da tüm görkemiyle kutlanan Kerst, Sinterklaas ve Yılbaşı hakkında yeteri açıklayıcı bilgiyi sunmuşumdur.

Noel(Kerst) kutlayan tüm okuyucularımızın Noeli kutlar mutllu noeller dilerim.  Tüm okurlarımızın şimdiden yeni yılı kutlu olsun ve 2012 yılının Hollanda Türk Toplumuna ve içinde yaşadığımız Hollanda’ya ve Cennet ülkemiz Türkiye’ye hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.