Wikileaks'ta bomba Türkiye iddiaları

Wikileaks´ın belgeleri sadece ABD´nin değil neredeyse küresel aktör olmak isteyen tüm ülkelerin başını ağrıtacak gibi. Dünyayı ve ABD´yi bir tarafa bırakıp belgelerdeki Türkiye izleri ise bir hayli ilginç.  Türkiye´de darbeyi bekleyen ABD´li üst yetkili, İslami duyarlılığın artmasından da şikayetçi!

Wikileaks, internet sitesinin uğradığı saldırı nedeniyle belgelerin İngiliz Guardian, ABD´li New York Times, Alman Der Spiegel, İspanyol El Pais ve Fransız Le Monde tarafından yayınlandığını duyurdu.

Guardian´ın internet sitesine koyduğu belgelerde Türkiye ile ilgili de çok sayıda bilgi yer alıyor.

Bunlar arasında ilk etapta şunlar ön plana çıkıyor:

31 Ağustos 2007 tarihli bir belgede, aynı yılın 17 Ağustos günü İsrail gizli servisi Mossad´ın Başkanı Meir Dagan ile ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Burns arasında yapılan toplantının tutanağı görülüyor.Toplantıda iki yetkilinin Ortadoğu´daki son durumu ele aldıkları ve özellikle İran konusunun üzerinde durdukları ortaya çıktı.

"TÜRKİYE´DE İSLAMCILIK İVME KAZANIYOR"

Tutanağa göre, Dagan, Burns´e Türkiye´ye baktığı zaman ülkedeki İslamcıların giderek ivme kazandıklarını gördüğünü söyledi.

"ORDU NE KADAR SESSİZ KALACAK"

Belgede, "Dagan burada sorulması gereken esas sorunun kendisini Türkiye´nin laik kimliğinin savunucusu olan ordunun bu duruma daha ne kadar sessiz kalacağı olduğunu ifade etti" denildi.

Yine aynı belgeye göre, İran´la ilgili olarak Dagan, güç kullanarak rejim değişikliğine gidilmesi için daha fazlasının yapılması gerektiği yönündeki görüşünü dile getirdi.

25 Şubat 2010 tarihli Azerbaycan ile ilgili bir başka belgede de Türkiye´nin bahsi geçiyor. Belgede, Azerbaycan Devlet Başkan İlham Aliyev´in ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Bill Burns ile yaptığı görüşmenin detayları yer alıyor.

Belgede, Aliyev´in Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev ile Başbakan Vladimir Putin arasındaki ilişkiyi tanımlarken "kaba bir sokak ağzını" kullandığı belirtildi.

ALİYEV, TÜRKİYE´NİN ARKASINDAN
KUYU KAZIP
ERDOĞAN´I ŞİKAYET EDİYOR

TÜRKİYE-AZERBAYCAN VE ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ

Aliyev´in Türkiye ile Ermenistan arasındaki yakınlaşma süreci ve Dağlık Karabağ sorunuyla ilgili görüşlerini dile getirirken de aynı üsluba başvurduğu ifade edildi.

Belgede, "Aliyev, Burns´e 24 Nisan´ın Dağlık Karabağ sürecinin yanı sıra Türkiye-Ermenistan normalleşme sürecinin üzerinde ´Demokles´in Kılıcı´ gibi sallandığını söyledi" denildi.

Aliyev´in ayrıca Türk-Ermeni normalleşme sürecinin Dağlık Karabağ konusunda ilerleme kaydedilmesi için Nisan ayından sonra ele alınması önerisi yaptığı da vurgulandı. Aliyev, ayrıca Karabağ konusunda daha da esneklik göstereceklerini söyledi ancak ABD´den Ermenistan üzerindeki baskıyı artırmasını istedi.

Belgede Aliyev´in Putin ile Medvedev arasında bir çekişme olduğunu hissettiğini söylediği de yer alırken, "Aliyev, (kaba bir sokak ağzı kullanarak) Azericede bir deyim vardır: İki kelle bir tencerede pişmez" denildi.

Görüşmede Burns, ABD´nin Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinin Erivan´ın Dağlık Karabağ konusunda daha esnek hareket etmesini sağlayacak siyasi bir zemin yaratacağını düşündüğünü söyledi.

Aliyev, İran´la ilişkilerini "gergin ve istikrarsız" olarak tanımladı. Azeri lider ayrıca, İran´ın Azerbaycan´a yönelik siyasi provokasyonlarının sürdüğünü de ifade etti.

"NABUCCO´YA İHTİYACINIZ VAR MI?"

Toplantıda enerji konusu da ele alındı. Aliyev Türkiye´nin "yapıcı bir tutum" sergilemesi durumunda gaz geçiş anlaşmasının yapılabileceğini de ifade etti. Aliyev´in bahsettiği anlaşma Haziran ayında imzalandı.

Belgede, "Aliyev, Türkiye Enerji Bakanı Taner Yıldız´ın kısa bir süre önce Azerbaycan devlet petrol şirketinin başkanına ´Neden Rusya ile ilişkilerinizi bozuyorsunuz ki? Nabucco´ya gerçekten ihtiyacınız var mı?´ dediğini de söyledi" denildi.

TÜRKİYE´NİN ENERJİ MERKEZİ OLMASINI İSTEMEDİK

Aynı belgede dikkat çeken bir diğer nokta da Aliyev´in ABD´li yetkiliye Rusya´ya gaz satma anlaşmasının detaylarını aktarması oldu. Belgeye göre Aliyev, bu anlaşmanın "Türk dostlarımıza" doğalgaz dağıtım merkezi yaratmasına izin verilmeyeceğini göstermek için yapıldığını ifade etti.

"ALİYEV, ERDOĞAN´DAN HAZ ETMİYOR"

Belgede, Aliyev, Erdoğan hükümetinden "haz etmediğini" de söyledi.

17 Kasım 2009 tarihinde Ankara´da yapılan ve dönemin ABD Büyükelçisi James Jeffrey tarafından gizli belge statüsünde gönderilen tutanakta, Philip Gordon ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu arasında yapılan ve İran´ın nükleer programını konu edinen bir görüşmenin detayları yer alıyor.

12 Kasım´da yapılan ve 40 dakika süren görüşmede Gordon, Davutoğlu´nu Ankara´nın arabuluculuk çabalarının faydalı ya da mantıklı olmadığına ve İranlılara ciddi müzakerelere başlamadan zamanla oynama şansı verdiğine ikna etmeye çalıştı.

Davutoğlu İran hükümetinin kamu önündeki tavrını bir kez daha dile getirirken, "İranlıların P5+1in önerilerine prensipte evet dediğini ancak kamuoyunun algısını düzeltmek zorunda olduğunu" aktardı. İran´ın nükleer silah sahibi olması durumunda yaşanabileceklerle ilgili olarak Davutoğlu Türkiye´nin "elbette" bu riskin farkında olduğunu, tam da bu sebepten İranlılarla bu kadar yakından çalıştıklarını söyledi.

Gordon, Başbakan Erdoğan´ın açıklamalarının Türkiye´nin meseleyi nasıl gördüğüyle ilgili soru işaretleri yarattığını söyleyince Davutoğlu bunun farkında olduğunu ancak Guardian´ın son röpotajında Erdoğan´ın söylediklerini doğrudan aktarmadğını belirtti. Davutoğlu, "Sadece Tükiye İran´la açık ve eleştirel bir dille konuşabilir, çünkü Ankara kamuoyu önünde dostluk mesajları vermektedir" dedi.

Gordon, Ankara´dan yaptırımların dikkate alınmaması durumunda olabileceklerle ilgili güçlü bir mesaj vermesini istedi. Davutoğlu ise Erdoğan´ın Tahran ziyaretinde bu mesajı zaten verdiğini belirtti. Türkiye´nin dış politikasının bölgeye bir "adalet duygusu" ve "vizyon duygusu" verdiğini, İran´a ve Suudilere bir alternatif olduğunu ve "bölgede İran etkisini sınırlandırdığını" söyledi.