Türkiye nüfusunun yüzde 26,5'i çocuk

Türkiye İstatistik Kurumu, 2022 yılına ilişkin çocuk istatistiklerini açıkladı.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre, 2022 yıl sonu itibarıyla Türkiye nüfusu 85 milyon 279 bin 553 kişi iken bunun 22 milyon 578 bin 378'ini çocuklar oluşturdu.

Çocuk nüfusun yüzde 51,3'ünü erkek, yüzde 48,7'sini kız çocuklar oluşturdu.

Birleşmiş Milletler tanımına göre, 0-17 yaş grubunu içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun yüzde 48,5'ini oluştururken bu oran 1990'da yüzde 41,8 ve 2022'de yüzde 26,5 oldu.

Nüfus projeksiyonlarına göre, çocuk nüfus oranının 2030'da yüzde 25,6, 2040'da yüzde 23,3, 2060'da yüzde 20,4, 2080'de yüzde 19 olacağı öngörüldü.

Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2022 yılında çocuk nüfus oranının AB ortalaması yüzde 18,1 oldu.

AB üye ülkeleri içinde en fazla çocuk nüfus oranına sahip ülkeler sırasıyla yüzde 23,6 ile İrlanda, yüzde 21,3 ile Fransa, yüzde 21 ile İsveç olarak kaydedildi.

Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu ülkeler ise sırasıyla yüzde 15,6 ile İtalya, yüzde 15,8 ile Portekiz, yüzde 15,9 ile Malta oldu.

Türkiye'nin çocuk nüfus oranının yüzde 26,5 ile AB üye ülkelerinden daha yüksek olduğu görüldü.

Türkiye'de geçen yıl en yüksek çocuk nüfus oranına sahip il yüzde 44,9 ile Şanlıurfa, en düşük orana sahip il ise yüzde 16,9 ile Tunceli olarak belirlendi.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, geçen yıl en yüksek çocuk nüfus oranına sahip olan il, yüzde 44,9 ile Şanlıurfa oldu. Bu ili yüzde 41,4 ile Şırnak, yüzde 39,3 ile Ağrı izledi.

Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu iller ise yüzde 16,9 Tunceli, yüzde 17,7 ile Edirne ve yüzde 18,4 ile Kırklareli olarak sıralandı.

Geçen yıl toplam hane halkı sayısı 26 milyon 75 bin 365 olarak belirlendi. Hanelerin yüzde 44,3'ünde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Bu hanelerin illere göre dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunan hane halkı oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 70,3 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu ilin yüzde 29 ile Tunceli olduğu tespit edildi.

Toplam hanelerin yüzde 18,9'unda 0-17 yaş grubunda bir çocuk, yüzde 15,4'ünde iki çocuk, yüzde 6,5'inde üç çocuk, yüzde 2,2'sinde dört çocuk, yüzde 1,3'ünde beş ve daha fazla çocuk bulunduğu kayıtlara geçti.

Çocuk nüfusun 2017'de yüzde 28,3'ü 0-4 yaş grubunda, yüzde 27,7'si 5-9 yaş grubunda, yüzde 27,1'i 10-14 yaş grubunda ve yüzde 16,8'i 15-17 yaş grubunda yer aldı. Geçen yıl ise yüzde 25,1'inin 0-4 yaş grubunda, yüzde 29,4'ünün 5-9 yaş grubunda, yüzde 28,5'inin 10-14 yaş grubunda ve yüzde 17'sinin 15-17 yaş grubunda yer aldığı görüldü.

En popüler bebek isimleri Alparslan ve Zeynep

Doğum istatistiklerine göre, 2021'de canlı doğan bebek sayısının 1 milyon 79 bin 842 olduğu belirlendi. Doğan bebeklerin 554 bin 41'inin erkek, 525 bin 801'inin ise kız olduğu görüldü. Canlı doğan bebeklerin yüzde 96,9'unu tekil, yüzde 3'ünü ikiz, yüzde 0,1'ini ise üçüz ve daha fazla çoğul doğumlar oluşturdu.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, hastanede gerçekleşen doğumların oranı, 2010'da yüzde 91,6 iken 2021'de yüzde 97,5'e çıktı.

Doğan bebeklere konulan en popüler erkek isimleri geçen yıl Alparslan, Yusuf ve Miraç, en popüler kız bebek isimleri ise Zeynep, Asel ve Defne oldu. Doğan erkek bebeklerin 8 bin 332'sine Alparslan, 6 bin 370'ine Yusuf, 5 bin 43'üne Miraç, kız bebeklerin 8 bin 876'sına Zeynep, 6 bin 845'ine Asel, 6 bin 830'una ise Defne ismi verildi.

Türkiye'de geçen yıl 0-17 yaş grubundaki çocuklarda en çok kullanılan erkek çocuk isimlerinin Yusuf, Mustafa ve Mehmet, kız çocuk isimlerinin ise Zeynep, Elif ve Yağmur olduğu görüldü.

Toplam yaş bağımlılık oranı 2022'de yüzde 46,8 oldu. Yaş grubu 15-64 olan her 100 kişi başına düşen, 0-14 yaş grubundaki çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı ise yüzde 32,3 olarak gerçekleşti.

İlkokul tamamlama oranı yüzde 98,4

Milli Eğitim Bakanlığı örgün eğitim istatistiklerine göre, okul öncesi eğitim seviyesinde 5 yaş net okullaşma oranının, 2020/21 öğretim yılında yüzde 56,9 iken 2021/22 öğretim yılında yüzde 81,6 olduğu görüldü.

5 yaş net okullaşma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için yüzde 81,9, kız çocuklar için yüzde 81,4 olarak kaydedildi. İlkokul seviyesinde net okullaşma oranı 2021/22 öğretim yılında yüzde 93,2, ortaokul seviyesinde yüzde 89,8 ve ortaöğretim seviyesinde yüzde 89,7 oldu.

Eğitim kademesi ve cinsiyete göre okul tamamlama oranlarına bakıldığında yıllara göre artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2016/17 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,3 iken bu oran 2021/22 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,4 olarak hesaplandı.

Ortaokul tamamlama oranı 2016/17 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 88,9 iken bu oran 2021/22 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 96,4'e yükseldi. Ortaöğretim tamamlama oranı ise yüzde 62,9'dan yüzde 77,9'a çıktı.

Ortaöğretim okul tamamlama oranı cinsiyete göre incelendiğinde, 2021/22 eğitim ve öğretim döneminde bu oranın erkek çocuklar için yüzde 76,2, kız çocuklar için yüzde 79,6 oldu.

Öğrenmede zorluk yaşayan çocukların oranı yüzde 1,5

Türkiye Çocuk Araştırması sonuçlarına göre, anneleri/temel bakım verenleri tarafından görmede zorluk yaşadığı belirtilen 5-17 yaş grubundaki çocukların oranının yüzde 1, duymada zorluk yaşadığı belirtilen aynı yaş grubundaki çocukların oranının yüzde 0,2, yürümede zorluk yaşadığı belirtilen çocukların oranının yüzde 1,1, kendi öz bakımını yapmada zorluk yaşadığı belirtilen çocukların oranının ise yüzde 0,9 olduğu belirlendi.

Anneleri/temel bakım verenleri tarafından iletişim kurmada zorluk yaşadığı belirtilen 5-17 yaş grubundaki çocukların oranının yüzde 0,8, öğrenmede zorluk yaşadığı belirtilen aynı yaş grubundaki çocukların oranının yüzde 1,5, hatırlamada zorluk yaşadığı belirtilen çocukların oranının yüzde 1,1, konsantre olmada zorluk yaşadığı belirtilen çocukların oranının ise yüzde 1,4 olduğu kayıtlara geçti. Arkadaş edinmede zorluk yaşayan çocukların oranı ise yüzde 2,1 olarak kaydedildi.

Anneleri/temel bakım verenleri tarafından her gün kaygı yaşadığı belirtilen 5-17 yaş grubundaki çocukların oranı yüzde 7,3 iken her gün depresyonda hissettiği belirtilen aynı yaş grubundaki çocukların oranı yüzde 4,7 oldu.

Araştırma sonuçlarına göre, anneleri/temel bakım verenleri tarafından okul derslerinin baskısı altında hissettiği belirtilen 6-17 yaş grubundaki çocukların oranı yüzde 13,4 olarak hesaplandı.

Anneleri/temel bakım verenleri tarafından ayda en az birkaç kez diğer çocuklar tarafından zorbalığa maruz kaldığı belirtilen 6-17 yaş grubundaki çocukların oranı yüzde 13,8'i buldu.

Okulda kolayca arkadaş edinebildiğini belirten 13-17 yaş grubundaki çocukların oranı yüzde 73,2 iken kendini okula ait hisseden aynı yaş grubundaki çocukların oranı yüzde 72,4 olarak kayıtlara geçti.

Tüm yaşantılarında kendini mutlu hissettiğini belirten 13-17 yaş grubundaki çocukların oranı yüzde 69,1 iken kendini mutsuz hissedenlerin oranı yüzde 3,4 oldu.

Anneleri/temel bakım verenleri tarafından günde en az bir defa diş fırçaladığı belirtilen 3-17 yaş grubundaki çocukların oranının yüzde 66,5 olduğu belirlendi. Günde en az bir defa diş fırçaladığını belirtilen 3-17 yaş grubundaki kız çocukların oranı yüzde 73,4 iken aynı yaş grubundaki erkek çocukların oranı yüzde 60 oldu.

Çocuk yaşta evlenme oranları geriledi

Evlenme istatistiklerine göre, 16-17 yaş grubundaki kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002'de yüzde 7,3 iken bu oran 2022'de yüzde 2'ye geriledi.

Diğer taraftan, aynı yaş grubunda olan erkek çocukların resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002'de yüzde 0,5 iken bu oran 2022'de yüzde 0,1 oldu.

"Hane Halkı İşgücü Araştırması" 2022 yılı sonuçlarına göre, 15-17 yaş grubundaki çocukların iş gücüne katılma oranı yüzde 18,7 olarak belirlendi. İş gücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oranın erkek çocuklar için yüzde 27, kız çocuklar için yüzde 10 olduğu hesaplandı.

Geçen yıl 22 milyon 578 bin 378 çocuk nüfusun içinde babası vefat etmişlerin sayısının 266 bin 532, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 81 bin 420, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 4 bin 219 olduğu görüldü.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının verilerine göre, 2022'de Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 14 bin 141 olduğu belirlendi. Mevcut koruyucu aile sayısı 7 bin 439, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 9 bin 11 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 556 olarak kayıtlara geçti.

Boşanma istatistiklerine göre 2022'de boşanan çiftlerin sayısı 180 bin 954 oldu. Kesinleşen boşanma davaları sonucu 180 bin 592 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin yüzde 75,7'sinin anneye, yüzde 24,3'ünün ise babaya verildiği kayıtlara geçti.

En fazla çocuk ölümleri dışsal yaralanma ve zehirlenmelerden

Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, 2021 yılında 1-17 yaş grubunda en fazla çocuk ölümlerinin dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleştiği görüldü. Söz konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş grubundaki çocuk ölüm sayısı 2021 yılında 1313 olarak kayıtlara geçti. Sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları nedeniyle 893, iyi huylu ve kötü huylu tümörler nedeniyle 669, dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle 429 çocuğun hayatını kaybettiği belirlendi.

2009 yılında bebek ölüm hızı binde 13,9 iken 2021 yılında binde 9,2'ye düştü. Bebek ölüm hızı cinsiyete göre incelendiğinde, 2009-2021 yıllarında bebek ölüm hızının erkek bebekler için binde 14,6'dan binde 9,8'e, kız bebekler için binde 13,1'den binde 8,6'ya düştüğü görüldü.

Doğumdan sonraki 5 yıl içinde ölme olasılığını ifade eden 5 yaş altı ölüm hızı, 2009 yılında binde 17,7 iken 2021'de binde 11,2'ye geriledi. 5 yaş altı ölüm hızı cinsiyete göre incelendiğinde, 2009-2021 yıllarında erkek çocuklar için binde 18,5'ten binde 11,9'a, kız çocuklar için binde 16,8'den binde 10,5'e düştüğü belirlendi.