Türk tarafı için ebedi bir müzakere kozu

Kathimerini gazetesi Wikileaks belgesinde; o dönemin ABD’nin Güney Kıbrıs Büyükelçisi Ronald Schlicher’in 27 Ocak 2006 tarihli gizli telgrafında Lüksemburg’un çabalarına geniş bir şekilde yer verildiğini ve Maraş’ın “ebedi bir müzakere kozu” olarak tarif edildiğine ilişkin bilgilerin bulunduğunu yazdı.

Söz konusu gizli telgrafta, Annan Planı’na ilişkin referandumun ardından iki tarafın, çözüm sürecini yeniden ileriye götürmek için, çeşitli fikirler üzerinde oynadıklarını, bu planların merkezinde ise Maraş’ın bulunduğunun belirtildiğini yazan gazete Güney Kıbrıs’ın AB’a katılımının ilk günlerinde, AB’ın; doğrudan ticarete ilişkin taslağını bloke ettiğinden de bahsedildiğini belirtti.

Rum Yönetimi’nin Ağustos 2004’te Maraş’ın, Kıbrıslı Türklerin, “Mağusa Limanı” üzerinden, AB’la ticaret yapmasına izin verilmesi karşılığında iadesine ilişkin bir öneri sunduğunu yazan gazete, Kıbrıslı Türklerin, Ercan’da dahil tüm limanların açılmasını da kapsayacak doğrudan ticarette ısrar ettiğini, o dönemin Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat’ın ise Kıbrıs Rum tarafının önerisini kabul etmeyeceğini açıkça ifade ettiğini belirtti.

Habere göre “Erhan Erçin ve Raşit Pertev’in yer aldığı Kıbrıs Türk heyeti ile Tasos Conis ve Brüksel’deki Güney Kıbrıs Büyükelçisi Nikos Emiliu’nun yer aldığı Kıbrıs Rum heyet, Brüksel’de bir araya geldi”.

Kıbrıs Rum heyet, Maraş’ın (gerek Kıbrıslı Türkler gerekse BM gözetiminde) iadesi karşılığında, doğrudan ticaret ve spor faaliyetlerinden ambargonun kaldırılmasına v.b ilişkin Türk taleplerini hemen ret etmezken, Kıbrıs Rum tarafı bu anlaşmanın bir bölümü olarak Kuzey’deki mülklerin geliştirilmesine ilişkin bir moratoryumun ilan edilmesini de talep etti.

Kıbrıslı Türkler ayrıca, konu üzerinde Kıbrıs Rum tarafı-Lüksemburg arasındaki gayri resmi bir belgenin de kendilerine sunulduğunu belirttiler.

Kıbrıslı Türklere göre görüşmeler, Kıbrıslı Türklerin Kuzey’e ilişkin ayrıntılı bir haritanın hazırlanacağına söz vermesiyle bir haftalığına kesildi.

İkinci tur görüşmeler ise 15 Haziran 2005’de herhangi bir sonuca ulaşmaksızın sona erdi. Kıbrıslı Türklere göre, Kıbrıs Rum heyet ilk başta dile getirdiği doğrudan ticaret ve kalkınmaya ilişkin moratoryum konusunda geri adım attı. Bir Kıbrıslı Türk temsilci Kıbrıslı Rumların haritalara bile bakmayı ret ettiğini söyledi.

Kıbrıs Rum tarafı ise Brüksel’de olanlar konusunda farklı bir görüntü verirken sorumluluğu Türk ordusuna attı.

Kıbrıslı Rumlar, Maraş karşılığında “Mağusa” limanından (AB gözetimi altında) ticaret yapılmasına izin verdiklerini belirterek Talat ve Türk ordusunun, Kıbrıs sorununun bütünlüklü çözümü olmaksızın toprak düzenlemelerini kabul etmeye niyetli olmadığını savundular.