Ruim een kwart van de Nederlanders ervaart nog steeds discriminatie

Het gaat hier bovendien relatief vaak om ernstige vormen van discriminatie, zoals geweld, bedreiging of seksueel lastig vallen. De gevolgen van ervaren discriminatie zijn groot: mensen kunnen zich terugtrekken uit de samenleving, het vertrouwen verliezen in instituties of afhaken als het om onderwijs of werk zoeken gaat. Een inclusieve samenleving is daarmee nog ver weg.

Verder blijkt ook dat inwoners van Nederland in vergelijking met 2013 meer discriminatie op grond van geslacht en beperking ervaren. Turkse en Marokkaanse Nederlanders ervaren juist minder discriminatie dan in 2013, maar zijn tegelijkertijd nog steeds de groepen met de hoogste percentages van ervaren discriminatie. Dit zijn de belangrijkste bevindingen van het rapport Ervaren discriminatie in Nederland II dat op 26 maart verschijnt. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft dit onderzoek verricht op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de mate waarin inwoners van Nederland discriminatie zelf ervaren.

Meer en vaker discriminatie ervaren in het onderwijs

Studenten/scholieren ervaren meer discriminatie dan in 2013. Een nadere beschouwing laat zien dat er meer incidenten worden ervaren in het onderwijs en dat deze vaker als discriminatie worden ervaren. Ervaren discriminatie in het onderwijs gaat relatief vaak over ernstige vormen: 7% van de mensen met een discriminatie-ervaring in het onderwijs noemde dat de laatste ervaring op dat terrein (ook) seksueel grensoverschrijdend gedrag betrof, 8% had te maken met discriminatie in de vorm van bedreiging of geweld. Met name studenten/scholieren met een migratie-achtergrond en LHB-scholieren/studenten ervaren relatief veel discriminatie in het onderwijs. Tussen de 2 en 3 procent van alle scholieren en studenten in Nederland geeft aan gestopt te zijn met hun opleiding als gevolg van discriminatie. Onder LHB-studenten en scholieren ligt het aandeel dat stopt met hun opleiding beduidend hoger: 8% van deze groep is als gevolg van discriminatie gestopt met hun opleiding.

Ernstige gevolgen van ervaren discriminatie

Het gevoel gediscrimineerd te worden heeft allerlei gevolgen, zelfs als dat gevoel met twijfel omgeven is. Enkele voorbeelden:

• 3% van de scholieren en studenten in Nederland is als gevolg van discriminatie gestopt met hun opleiding;
• 5% van de werkzoekenden heeft als gevolg van discriminatie het zoeken naar werk opgegeven;
• 7% van de werkenden voelt zich minder veilig op het werk vanwege discriminatie.

Mensen die discriminatie ervaren, voelen zich minder betrokken bij de samenleving en hebben minder vertrouwen in instituties. Wanneer zij discriminatie op meerdere terreinen hebben ervaren (bijvoorbeeld én op de arbeidsmarkt én door instanties en in de publieke ruimte) zijn de effecten sterker.

Invloed van maatschappelijke ontwikkelingen zoals #metoo

In de totale omvang van discriminatie is tussen 2013 en 2018 niet veel veranderd. Wel zijn er verschuivingen opgetreden waar en wie hoeveel discriminatie hebben ervaren. Het is aannemelijk dat maatschappelijke ontwikkelingen een rol hebben gespeeld bij deze verschuivingen. Zo heeft #metoo waarschijnlijk niet alleen grenzen van acceptabel interpersoonlijk gedrag scherper afgebakend, maar ook de herkenning vergroot van schendingen daarvan en de tolerantie voor schendingen verminderd.

Over het onderzoek

Het onderzoek is gebaseerd op een vragenlijst die door 8.536 mensen is ingevuld. In de vragenlijst is voor concrete voorvallen nagegaan of men discriminatie heeft ervaren. De voorvallen hadden betrekking op: de (semi)publieke ruimte, uitgaan, contact met instanties, werk zoeken, arbeidsvoorwaarden, de werkvloer en het onderwijs. Er is gevraagd naar verschillende uitingen: van schelden en pesten tot ongelijke behandeling, bedreiging en geweld. De respondenten konden ook aangeven dat zij twijfelden of er sprake was van discriminatie. In de cijfers die in dit persbericht genoemd worden zijn de mensen die twijfelen over de discriminatoire aard van een voorval buiten beschouwing gelaten. Wanneer zij wel betrokken worden dan wordt dit expliciet vermeld.

SCP