Osmanlı değil İngiliz modeli

Wikileaks belgelerindeki Türkiye´ye ilişkin değerlendirme ve savlar, yurt dışında ilgi çekmeyi sürdürüyor. Washington Post gazetesi, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile yapılan bir mülakatın bazı bölümlerini de aktardı.

WASHİNGTON– Gazetenin geniş analizinde ABD diplomatlarının kriptolarında “karmaşık bir karışım” olarak nitelediği, “yeni” Türkiye’yi resmetmekte oldukça başarılı olduklarını savunurken, Türkiye için “Esasen, gerçek bir Müslüman demokrasisidir” ifadesini kullandı.

Washington Post, Jackson Diehl imzası ile yayımladığı analizde Dışişleri Bakanı Davutoğlu ile yapılan bir mülakatın bazı bölümlerine de yer verdi. Davutoğlu’nun, Mavi Marmara baskını ilişkin sözleriyle başlayan analize göre, “Bu, Türk 11 Eyül’ü, tekrarlıyorum” diyen Davutoğlu, bu ifadeleriyle filo baskında ölenlerin sayıları değil, Türkiye’de yaşanan “psikolojik şoku” dile getirmeye çalıştığını belirterek, “Vatandaşlarımız yabancı bir ordu tarafından öldürüldü” şeklinde konuştu.

Davutoğlu’nun bu değerlendirmesine, “Aslında o kadar basit değildir. Türkler masum siviller değildi, çatışma arayışında olan militanlardı. İntihar etmek üzere olan teröristlerce değil profesyonel askerlerce öldürüldü” yorumu ile karşılığını verdikten sonra Washington Post yazarı, “Bu yüzden Davutoğlu, hükümeti ile Obama Yönetimi arasında anlaşmazlık olması için gerçek bir neden bulunmadığı yönündeki ana noktasını dile getirdiğini duymak biraz şaşırtıcıdır” dedi. Gazete şöyle devam etti:

“TÜRKİYE GERÇEKTEN HALA BİR MÜTTEFİK Mİ?”
“Türkiye, NATO üyesi ve Afganistan ve Irak’taki operasyonlar için hayati önem taşıyan ABD askeri üslerine ev sahipliğini yapıyor ve Amerikan silahlarının büyük bir alıcısıdır. Ama gerçekten bir müttefik olmayı sürdürüyor mu? Wikileaks tarafından sızdırılan ABD Dışişleri Bakanlığı’nın en ilginç belgelerinin bazılarının gösterdiği gibi bu, iki ABD yönetiminin yanıt bulmak için ardarda uğraştığı bir sorudur. Ilımı İslami Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 8 yıllık iktidarı döneminde Türkiye, ABD’nin idare etmek zorunda kalacağı 21. asırdaki zorlu ilişkilerin bir çeşit modeli haline geldi.”

“HALKIN DESTEĞİ ERDOĞAN’A GÜVEN VERDİ”
ABD’li gazete, Türkiye’nin eskiden “güvenilir bir biçimde Batı ile aynı çizgideki otoriter” bir ülke olduğunu ancak şimdi “hızla gelişen bir ekonomisi ve büyük jeopolitik ihtirasları olan bir demokrasi” hale geldiğini belirtirken de “Kabil’e Türk kuvvetlerini konuşlandırıp ordusunun Kürt asileriyle mücadelesinde ABD’nin yardıma dayanırken halkın desteğinin Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a, ABD’nin İran politikasının altını oymak, Sudan ve Suriye’de Amerikan karşıtı diktatörler ile ilişkileri geliştirmek ve İsrail’i adeta bir düşman haline getirmek için gerekli güven sağladı” yorumunu da yaptı.

Wikileaks telgraflarında “son derece tehlikeli” nitelemesi yapılan Davutoğlu’nun Washington’da ABD’li mevkidaşı Hillary Clinton’un özrünü kabul ettiğine ve ilişkilere verilen zararı küçümsediğine dikkat çeken Diehl, Davutoğlu için “Bana dedi ki: İngiltere’nin eski sömürgeleriyle bir commonwealth’i (milletler topluluğu) var. Türkiye neden Balkanlar, Ortadoğu ve Orta Asya’daki eski Osmanlı topraklarında liderliğini yeniden tesis etmesin? “

Gazete, sızdırılan ABD belgelerinde “Bu hızlı değişen ortağa ilişkin analizlerde duygusal sallayışları izlemek büyüleyicidir” dedikten sonra bir örneği olarak Erdoğan için Büyükelçi Edelman ve Jeffrey’in ifade ettikleri olumsuz nitelemelere rağmen yine telgraflarda Erdoğan’ın “siyasi yeteneği ve Türkiye’nin Lübnan, Pakistan ve Suriye’de rolüne hayranlığı” dile getirildiğine dikkat çekti.

“ARAP SOKAKLARI LİDERİ OLARAK ERDOĞAN NASRALLAH’DAN ÇEKİCİ”
“Arap sokaklarının olası lideri olarak Erdoğan’ın Hizbullah lideri Hasan Nasrallah gibi rakiplerinden çok daha çekici” gibi göründüğü savına yer veren gazete, “Neticede Türkiye, Avrupalı ticaret ve yatırımlara bağımlı; demokratik bir Irak, nükleer olmayan bir İran ve NATO’nun Afganistan’daki başarını istiyor. Hala İsrail´i tanıyor. Esasen, gerçek bir Müslüman demokrasisidir. Bu da, hem daha zor, hem de eskiye göre daha fazla müttefik olduğu demektir” görüşlerini öne sürdü.

Jackson Diehl, analizine son verirken Büyükelçi Jeffrey’in, “Mevcut siyasi liderlerin, yıkıcı drama ve retorik sevdaları var. Ancak ufukta daha iyi olanlarını görmüyoruz ve Türkiye, dünya standartlarındaki Batılı kurumları, yetkileri ve yönelimleriyle Ortadoğulu kültür ve dinden oluşan karmaşık bir karışım olmayı sürdürecek. Davutoğlu’nun sırıtması hiç şaşırtıcı değil. Neticede, (ABD) Dışişleri yazışmaları, yeni Türkiye’yi oldukça başarılı bir biçimde resmetti” diye yazdı.
 
Kaynak: Anka