Neden Türkiye'de tatili pahalı yapıyoruz?

BEGÜM ÇELİKKOL
HABERTURK.COM EKONOMİ SERVİSİ

begumcelikkol@haberturk.com
http://twitter.com/#!/bcelikkol27

Hepimiz merak etmişizdir: Biz neden kendi ülkemizde tatili pahalıya yapıyoruz da yabancı turistler bizim ülkemizde ucuz tatil yapıyor diye... Hatta HABERTURK.COM´un okuyucuları pek çok turizm haberine yorum olarak bunu dile getiriyor. Erken rezervasyon sistemi ucuzluğu getirse de buna rağmen tatillerimiz hep bütçelerimizi aşıyor. Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır, bunu anlatırken bir de Arap turist patlamasına değiniyor. Başbakan Erdoğan´ın Mısır, Tunus ve Libya gezilerinin turizmimize nasıl bir katkı sağlayacağını konuşuyoruz Bayındır ile... Dünya Turizm Günü nedeniyle gittiğimiz Bayındır´la keyifli sohbetimiz şöyle oldu:

İstanbul´da yaz nasıl geçti?
Çok güzeldi, yalnız Ağustos ayına kadar. Ramazan ayında turist kaybettik biraz. Arap piyasası çok canlanmıştı ve Temmuz ayında Arap patlaması yaşadık. İstanbul´da yer yoktu mesela. Örneğin, 20 kişilik İranlı grup gelmişti ve otobüsten inmiyorlardı. "Neden inmiyorsunuz?" dedik. "Acente bize 5 yıldızlı yer verdi, bu otel 5 yıldızlı değil. Biz Taksim´de yer istiyorduk" dediler. Biz de, "Siz bir inin, Taksim´de dolaşın. Ben rezervasyonunuzu iptal etmiyorum. Kafanıza göre bir yer bulursanız gelin" dedim. Onlar dolaşmışlar ve yer bulamamışlar. Akşam geldiler ve "Biz yerleşiyoruz gösterdiğiniz yere" dediler. O vaziyette dolu İstanbul.

İSTANBUL NE ZAMAN KALABALIK?
İstanbul´un özelliği nedir?
Nisan- Mayıs ile Eylül- Ekim aylarında İstanbul çok dolu olur. Nedeni de şudur: Yaz aylarında insanlar deniz, kum ve güneş tatili istiyor, farklı destinasyonlara gidiyor. Fakat bu saydığım aylarda, tarihi yerleri geziyorlar. Birkaç tane kongre oluyor bu aylarda. Eylül ayı kuşların göç ayı. Kuş gözlemcilerinden oluşan gruplar oluyor. Onların Türkiye´ye geldiği dönemler de bu dönemler. Böylece İstanbul´daki oteller kendilerine geliyor. İstanbul´da 70 bin yatak var turizm belgeli.

Evet dediğiniz aylarda bazen misafirlerimiz oluyor ve "Taksim´de yer bulur musun?" diye söylüyorlar. Fakat bulamıyoruz. Çok dolu oluyor.
Arkadaşınıza diyeceksiniz ki "Sen Kasım 15´ten sonra gel" Çok dolu oluyor, az önce söylediğim dönemlerde.

GÖNLÜMÜZDE YATAN RAKAM 10 MİLYON
Seneye durum ne olacak turizmde?
Ramazan biraz belimizi bükecek. Özellikle, İstanbul konusunda. Normalde oteller, Ramazan aynı bu aylara denk gelmeseydi yüzde 80 dolu olacaktı. Kazançtan kayıp bu. Gene de, her şeye rağmen yüzde 15 turist artışı var. Ramazan olmasaydı, yüzde 40´lık bir artış olacaktı. Gene de gidişat iyi. 2011 iyi olacak. Gönlümüzde yatan rakam bu yıl için İstanbul’da, 10 milyon turist ağırlamaktır. Yarısını geçtik.

İstanbul´da eksik var mı?
Büyük bir gelişme içinde. Her şeyi tamamlasanız gene eksikler olur. Düşünsenize, Yunanistan´dan kalabalık bir şehirde yaşıyoruz. Hal böyle olunca, alt yapıya yetişmek mümkün değil. Yeni yeni tasfiye merkezleri yapılıyor. Ama, ulaşım sorunları büyük. Raylı sistemler yapılıyor. Metrobüs var. Bağlantılar tam yapıldığında büyük bir rahatlama yaşayacaktır.

ARAP TURİST GÜZEL PARA GETİRİYOR
Yabancılar da trafikten çok sıkılıyor, "İstanbul´a gelmem" diyenler de var...
O zaman ayıp ediyorlar...

Arap turistler hakkında otelciler ne düşünüyor?
Arap turist, eskiye göre çok daha iyi. Gezmeyi, oturup kalkmasını, çatal- bıçak kullanmayı öğrenmiş. Artık, yanlarında nargile taşımıyorlar. Eskiden oteller leş gibi kokardı. Ocaklarıyla gelirlerdi eskiden. Şimdi bunlar azalmış. Giysilerinin dışında, dikkat çeken unsurları yok. Yine de, Avrupalı gibi değiller. Biraz bulundukları mekanları hırpalıyorlar. Ama güzel para getiriyorlar.

İstanbul´u Araplar mı kalkındırıyorlar?
Temmuz- Ağustos´ta, Avrupalılar gelmiyor. Arapların memleketleri çok sıcak olduğu için İstanbul yaz aylarında onlara sıcak gelmiyor. Bahar gibi geliyor onlara, bu yüzden tercih ediyorlar. İstanbul onlar için enteresan. Biz mesela, bayramda tatile Paris´e, Roma´ya gidebiliriz. Neden? Daha çok alışveriş, rahat gezmek gibi düşünürüz. Aynı konseptle, İstanbul´a geliyorlar. Biz bir zamanlar dışarıdan giyinirdik. İstanbul´da alışverişin kralı var. Modellerimiz ve malzemelerimiz güzel, fiyatlar uygun. Bu yüzden, burayı seviyorlar. Burada, her şeyi buluyorlar.

AVM TURİZMİ
AVM turizmi de başladı İstanbul´da...
İki aile olsalar. 20 kişilik bir minibüsle AVM´lere gidiyorlar. AVM´lerde, bazılarında o minibüslerin durabileceği yerler yapılıyor. Kapalıçarşı esnafı, biraz bu işe kızıyor. Bizde çoğu dükkanda fiyat konmuyor, ama AVM´lerde fiyat konuyor. Bu yüzden AVM´leri tercih ediyorlar. "Beni kandırmıyorlar. Sana 10 TL, bana 20 TL değil" şeklinde düşündükleri için buraları gezmeyi tercih ediyorlar. Acenteler, AVM turları da sağlıyor.

Doğru biz Türk vatandaşı olarak bile Kapalıçarşı´da pazarlıkların ortasına düşüyoruz...
Kesinlikle...

Genelde "İstanbul´a geldiler, iki içkiye 10 bin TL ödediler" şeklinde haberler çıkıyor, bunu nasıl aşarız?
Sadece İstanbul´da bu sorun yok ki. Paris´te de var bu sorun. "Tanımadığınız biriyle, bir yere gitmeyin" diyemezsiniz ki. O zaman da "Ben nereye geldim" diyebilirler. İstanbul, suç oranı açısından dünyada düşük oranlı yerlerden biridir. Biraz zihniyetimizi değiştirmemiz gerekiyor sadece.

ARAP BAHARI´YLA ARAP TURİST SAYISINI ARTIRIR MI?
Erdoğan´ın Mısır, Libya, Tunus ziyaretlerinin turizm katkısı olur mu?
One Minute hadisesinden sonra, bizim Başbakanımıza karşı sempati oldu. İsrail´dekiler bile, "Sizin Başbakan´ınız gibi Başbakan gerek bize" dediler. Mısır, Tunus, Libya karışınca oraya giden turistler turlarını iptal edecek, Türkiye´ye gelirler diye düşünebilirler. Ama, başka yerlere de gidebilirler. Oradan gelen olmuyor mu? Ama, biz bir şey kaybediyoruz. Mesela geçen sene Suriye´den büyük bir kitle geldi ama bu sene gelmedi. Çıkamıyorlar şimdi. Halbuki, arabalarıyla sınırdan geçip arabalarını Gaziantep´e bırakıyorlardı. Oradan uçağa binip her yere gidiyorlardı. İstanbul´da alışverişlerini yapıp, geri dönüyorlardı. Bu kitleyi kaybettik şimdi. Piyasada yapılan alışveriş de kayboluyor. Turizmden gelen meblağlarla tüm ticaret ateşleniyor. Oralar birbirini dengelerse, biz çok hırpalanmayız.

Yunan turistler geliyor mu?
Eskiden çok geliyordu. Şimdi 150 bin kişi geliyor. Artık sadece, dini bayramları kullanıp geliyorlar. Eskiden vızır vızır geliyorlardı. Yunanistan´dan gelenler, Türkiye´den oraya gidenlerden çok az. Biz daha çok gidiyoruz.

İSTANBUL´UN BÜYÜME SÜRECİ
İstanbul´un turizmde büyüme süreci nasıl gelişti?
En başında, bazı hatalar yaptık. İstanbul´a herkes geliyor diye düşünüyorduk. Doğu´ya gidecekse de buradan yolluyorduk, Antalya´ya gitse İstanbul´dan yolluyorduk. Ne zaman Antalya başladı? "Antalya çok güzel, oraya da gidin" dedik. "Bir hafta İstanbul, bir hafta Antalya tatili yapın" dedik. Antalya da, bu işi iyi kıvırdı. İstanbul´da bir gelişme olmadı. Biz İstanbul´un tanıtımını o dönem çok ihmal ettik. Ve sonrasında, İstanbul tanıtımına ağırlık verdik, iki sene sonra İstanbul kıpırdanmaya başladı. Şimdi "Turist geliyor" diye kesersek tanıtımı, yine turist gelmez. İstanbul´da "Kongre merkezi yok" diyorduk, şimdi 30 bin kişilik kongre yaparsınız. Bu kadar kişi gelirse, İstanbul ihya olur. Gelenler, eşleriyle geliyor. Kongreler sadece otel meselesi değil. Çalışmaya geliyorlar, çalışmaları bitince en güzel saatler onlara kalıyor. Güzel yerlere gidiyorlar, alışveriş yapıyorlar. Kongrelerde harcamaları çok fazla oluyor. Bu tür etkinlikleri artırmak gerek. İstanbul, tüm Avrupa ve Asya´ya aynı uçuş mesafesinde. Rusya´dan da gelseniz 3 saat, Avrupa´dan da gelseniz 3 saat. Kongre turisti, iyi müşteridir. Ekonomiye çok büyük katkısı olur. 30 bin kişinin gelmesiyle İstanbul gümbürder.

NEDEN PAHALI TATİL YAPIYORUZ?
Herkes şunu merak ediyor. "Erken rezervasyonla, alın ucuza alın" sloganları var. "Son dakika tatilciler fazla ödüyor" gibi anlayışlar var. Bizde mesela meslek icabı tatil zamanımız belli değil, erken rezervasyon yapamıyoruz. Yabancı turistler çok az ödüyorlar Türkiye´de tatile ama biz kendi ülkemizde çok fazla ödüyoruz. Pek çok kişi de buna isyan ediyor ülkemizde...
Antalyalı bir otelciyim mesela. Ne zaman çalışıyorum? Nisan 15 ile Ekim 25 arasında. Altı ay adam gibi iş yapacağım. Adam gibi iş yapabilmem için, otelimi altı ay boyunca dolu çalıştırmam lazım. Hesap yapmaya başlıyorum: "Aylık sabit giderim 100 lira. Ekstra bir şeyler çıkarsa 15 lira olur. Etti 115 lira. 115 lirayı garanti altına almalıyım". Bunu nasıl garanti altına alacağım peki? 100 lira da borcum olsa eder 215 lira. 10 lira da bana kalmalı. 225 lira eder. "Otelin yüzde 70´ini doldurabilirsem 225 lira ediyor" Sen bana geliyorsun ve diyorsun ki, "Ben şimdiden yer alayım, toplam ödemenin dörtte birini de şimdi ödeyeyim". Bakıyorum, "Mevsim gelmeden para geliyor" diye düşünüyorum. Dolayısıyla erken geldiği için düşük fiyatları verebiliyorum. Ama sen, 2012´de hangi ay, hangi gün tatile çıkacağını biliyor musun?

Ne mümkün?
Yabancılar biliyor bunu.

Kamudakiler ne zaman tatile çılabileceğini biliyorlar. Ben şubat ayından bilemiyorum ki ne zaman tatile çıkabileceğimi...
Gelsen bana desen ki, "15 Temmuz´da gidiyorum", ben de onay veriyorum. Haziran sonunda bir faks geliyor yurtdışından ve "HABERTURK.COM için iki İngilizce bilen eleman yurtdışı misafirleriyle ilgilenecek. Temmuz sonuna kadar izinler kalkıyor" dense ne olacak? Tatil gümleyecek. Paralar gidecek. Son dakikaya kalırsanız, otelin yüzde 80 odası satılmışsa, geriye yüzde 20 oda kalmışsa, ona da elimi öpene ya da parayı bastırana veriyorum. Erken rezervasyon yapanlar, çok memnun. Çok ucuza tatile gidiyorlar.
Erken rezervasyon yaptırıp alırsanız çok kârlı çıkarsınız.

FORMULA 1 NE OLACAK?
Formula 1 bizde yapılmayacak. Ne olacak bundan sonra?
Elimizde muhteşem bir pistimiz var. Her türlü yarışa müsait. Her şeyi ile mükemmel. Bizim burada, Formula 1´i yapmalıyız. Kamyon yarışlarını yapmalıyız. Bir, iki firmaya burayı kiralamak lazım ki araçlarını test edebilsinler. Yapılacak çok şey var orada. Formula 1 ekibi, hiçbir şeye müsaade etmedi. Çok para istiyorlar ama, bu iş onun elinde. Siz çok yüksek bir meblağ veriyorsunuz onlara ama, korkunç bir tanıtım etkisi var. Bizim orayı çalışır hale getirmemiz lazım bir şekilde. Değerlendirmemiz lazım orayı. Kongreleri artırmamız lazım, büyük fuarlar yapmamız lazım İstanbul´da. Paris´e çok kişi gidiyor, bir fuar olduğunda. Sadece yurtdışından kişiler gitmiyor oradaki fuarlara. Paris´e 100 kilometre uzakta olanlar da gidiyor. Evinden 100 kilometre uzakta olan ve 24 saat fazla evinin civarında olmayan herkes turisttir. Mesela tarım fuarı açılacak, yeni traktörleri görmeye gidecekler.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile aranız nasıl grup olarak?
Bakanımız çok iyi, koordinasyon problemimiz yok. Sıkıntılarımızı anlıyorlar, çözüm üretmeye çalışıyorlar. İlişkiler daha da iyi olacak.

ARAP VE TÜRKLER BAHŞİŞİ BOL BIRAKIYOR
Son olarak ilginç turist özelliklerini sorabilir miyim?
En fazla bahşişi Araplar bırakıyor. Türkler de tatilde, iyi hizmet olduğunda iyi bahşiş bırakırlar. En iyisi Avrupalı turistler. Temizler, otelcilere sıkıntı yaratmıyorlar.