Ne bir köprü, ne de bir hendek

Gelişen dünya koşullarının dünyayı çatırdattığına dikkat çekerek, "Anlaşılıyor ki Türkiye bugünlerde ne bir köprü ne de bir hendek. Türkiye bir ada..." yorumunu yapan The New York Times’dan Thomas L. Freidman´ın analizi şöyle:

Stratejistler yıllarca Türkiye’nin, çoğunluğu Hristiyan Avrupa ile Arap/Müslüman Orta Doğu arasında bir “köprü” mü yoksa bir “hendek” mi olacağını tartıştılar. Türkiye Avrupa Birliğine (AB) alınırsa bu iki dünyayı bağlayan bir köprü haline gelebilir. Eğer AB’nin dışında tutulursa bu iki dünyayı birbirinden ayıran bir hendek haline de gelebilir. Anlaşılıyor ki Türkiye bugünlerde ne bir köprü ne de bir hendek. Türkiye bir ada... Çatlamaya başlayan iki büyük jeopolitik sitemin arasında görece istikrara sahip bir ada… Soğuk Savaş sonrası oluşan Avro bölgesi ve I. Dünya Savaşı’nın ardından ortaya çıkan Arap devlet sistemi başarısızlığa uğruyor.

Stres herkesi geriyor. Tepkiler, Suriye’de iktidara yapışmış Esad’ın mafya ailesi tarafından işlenen korkunç cinayetlerden, Yunanistan’da geçen perşembe sabahı yapılan bir söyleşi programında aşırı sağcı bir parti sözcüsünün sol partiden bir kadın üyenin yüzüne su fırlatması ve programa katılan bir diğer kadına üç yumruk atması gibi rahatsız edici bir kavga arasında değişiyor.

Türkiye adası bu iki dünyayı gözlemlemek için en iyi yerlerden biri hâline geldi. Batıda, ortak bir yönetim kurmadan ortak bir para birimi oluşturarak kendi kibrinin ağırlığı altında bükülen Avrupa Para Birliğini görüyorsunuz. Güneyde ise liderlerinin hiçbir zaman uygun bir yönetim ve küreselleşme çağında gelişmek için gereken modern eğitime ulaşamadığı, kendi zayıflığının ağırlığı altında parçalanan Arap Birliğini görüyorsunuz.

Avrupalılar Avrupa’yı inşa etmekte başarısız oldu ve bu durum şimdi büyük bir problem çünkü ortak para birimi baskı altında kalırken, AB’deki ekonomik durgunluk derinleşiyor ve tüm dünya bunun etkisini hissediyor. Suriyeliler Suriye’yi, Mısırlılar Mısır’ı, Libyalılar Libya’yı, Yemenliler Yemen’i inşa etmekte başarısız oldu. Bunlardan daha büyük sorun ise ülkeleri baskı altındayken veya çatırdarken, onların ülkelerini nasıl tekrar toparlayacağını kimse bilmiyor.

Başka bir deyişle: Avrupa’da uluslar üstü proje işe yaramadı ve şimdi kısmen de olsa Avrupa yeniden tek ülke düzenine geri dönüyor. Arap dünyasında ise ulusal proje işe yaramadı, bu nedenle de bazı Arap ülkeleri mezhep, aşiret ve bölge düzenine geri dönüyor.