Nakilde Avrupa'nın önündeyiz

Türkiye’ye gurur veren organ nakli ameliyatlarının ardından ilk çift kol ve bacak nakli yapılan Şevket Çavdar’ın hayatını kaybetmesi beraberinde “bilimi çok mu zorluyoruz” tartışmasını da getirdi. Basında Hacettepe Üniversitesi’nin Kompozit Doku Nakli Merkezleri Yönergesi’ne uymadığı yönünde haberler çıktı. Ancak sağlık çevreleri bu yönergenin çok genel olduğunu bir hasta hakkında asıl kararın ancak uzmanlar tarafından verilebileceğini söylüyor. Pekçok hekim yaşanan gelişmenin toplumun organ bağışı konusundaki duyarlılığını inciteceğinden endişeli. Türk Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Derneği Başkanı Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ramazan Kahveci Türkiye’de organ nakli ve gelinen aşama konusunda sorularımızı yanıtladı

Şevket Çavdar’a gerçekten zorlama ve yönetmeliklere aykırı bir nakil mi gerçekleştirildi?

Hastanın durumunu bilmeden bu soruyu yanıtlamak doğru olmaz. Böyle bir ameliyatın kararını tek bir hekim vermiyor. Plastik cerrah, yoğun bakım sorumluları, dahiliyeceler, anestezi uzmanları gibi pekçok uzmanın katıldığı bir kurul kararından sonra ameliyat yapılıyor.

Hastanın hayatını tehlikeye atmak yerine çift kol nakli düşünülemez miydi?

Bilimdeki gelişmeler daima zorlamalarla olmuştur. Ama bunun miktarını bilmek mümkün değil. Sonuç başarılı olursa başımıza çakırırız. Başarısız olursa ayağımızın altına alırız. Bir hata varsa denetleneceği ve tekrar etmemesi için gerekli önlemlerin alınacağı adımlar bellidir. Bunları bizler bilimsel toplantılarda konuşuyoruz.

Parça parça yapılamaz mı? Kolları iyileştikten sonra bacakların yapılması gibi...

Seçeneklerden birisi bu. Ancak her zaman uygun verici bulmak kolay değil. Aynı hastaya iki kere bu tür riskli bir ameliyat yapmak da sorun. Bilimde tek bir doğru olmaz. Kurul tartışır karar verir.

İlk yüz naklinin üzerinden 1 ay geçmeden ikincisi geldi. Türkiye nakil konusunda diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda hangi aşamada?

Nakil konusunda Avrupa’nın en önündeyiz, dünyanın da öncülerinden birisiyiz. Bu işleri yapabilecek çok ülke var. bunu yapan çok kişi var. Yasalar izin veriyorsa uygun donör bulabiliyorsanız başarırsınız. Genel olarak bu işin tekniği konusunda Türkiye dünyanın iyi ülkeleri arasında.

Uğur Acar’a yapılan nakili diğer nakillerle karşılaştırdığınızda bu derece başarılı olanlar var mı?

Bunların sonuncunun anlaşılması için 6 aydan fazla bir süre geçmesi gerekir. Yüz kaslarının çalışması, uyumu, geç sonuçlar bizim için daha net ve önemlidir.

İlk yüz naklinden sonra organ bağışında canlanma oldu. 4 uzuv nakli yapılan Şevket Çavdar’ın kaybı bu bağışı etkiler mi?

Biz de bu yönden ciddi olarak kaygılıyız. Ama Şevket Çavdar’ın kaybı bağışlara engel olmamalı. En basit bir ameliyat bile risklidir. Cerrahi bir operasyonda başarı hiçbir zaman yüzde yüz garanti değildir.

Peki ya doktorların organ nakli ameliyatları konusundaki cesareti kırılır mı?

İnsanın yapısında olan bir şey, sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer. Bundan sonra endikasyon konusunda karar veren kurullar biraz daha ince eler sık dokur. Ama suyun akışının yönünü değiştiremezsiniz. Bu nakiller devam eder bilim ilerler.