Minder traditionele criminaliteit, meer cybercrime

In 2019 was bijna 14 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder (bijna 2 miljoen personen) naar eigen zeggen slachtoffer van een of meer vormen van traditionele criminaliteit. Het gaat dan om geweldsdelicten (bedreiging, mishandeling en seksuele delicten), vermogensdelicten (inbraak, diefstal, zakkenrollerij en beroving), en vandalisme (vernieling aan voertuigen, en aan andere persoonlijke bezittingen).

Sterkste daling vermogensdelicten en vandalisme
Het aandeel slachtoffers van traditionele criminaliteit daalde van bijna 20 procent in 2012 tot minder dan 14 procent in 2019. De sterkste daling was zichtbaar bij vermogensdelicten en vandalisme. Was in 2012 nog 13 procent slachtoffer van een of meer vermogensdelicten, in 2019 was dit 9 procent. Het aandeel slachtoffers van vandalisme daalde in dezelfde periode van 8 procent naar 5 procent. Geweldsdelicten namen minder sterk af. Deze delicten komen veel minder voor dan vermogens- en vandalismedelicten. Het aandeel geweldsslachtoffers daalde van 2,6 procent (2012) naar 2,0 procent (2019).

Ook politie registreert minder traditionele misdaad
De daling van de traditionele criminaliteit blijkt ook uit politiecijfers. Het aantal geregistreerde gevallen van diefstal, geweld en vernieling is in 2019 lager dan in 2017. Deze daling van de geregistreerde criminaliteit is vergelijkbaar met de daling van het aantal slachtoffers. Het aantal meldingen van stalking en bedreiging (geweldsmisdrijven) is in 2019 wel iets toegenomen.
Het aantal gevallen van diefstal en inbraak neemt al jaren af, het aantal woninginbraken is sinds 2012 zelfs meer dan gehalveerd. Niet alle vormen van diefstal daalden: zo werden 1 800 meer winkeldiefstallen geregistreerd in 2019 dan een jaar eerder. Het aantal meldingen van vernieling en beschadiging nam sinds 2012 voor het eerst toe.

Meer slachtoffers cybercrime
In 2019 gaf 13 procent van de 15-plussers aan slachtoffer te zijn geweest van een of meer cybercrimedelicten. In 2012 was dit 12 procent, in 2017 11 procent. Bij cybercrime gaat het om digitale vormen van identiteitsfraude, koop- en verkoopfraude, hacken en cyberpesten (laster, stalking, chantage en bedreiging met geweld via internet).
In de geregistreerde criminaliteit valt cybercrime onder vermogensmisdrijven. Sinds 2017 is er in de politieregistraties sprake van een flinke toename van hacken (verdubbeling), identiteitsfraude (17 procent), en internetoplichting (39 procent).

Traditionele criminaliteit met ruim een derde gedaald
In 2019 was het aandeel slachtoffers van traditionele criminaliteit volgens de Veiligheidsmonitor bijna een derde (31 procent) lager dan in 2012. Het aantal door de politie geregistreerde misdrijven daalde in dezelfde periode met 41 procent. Bij andere vormen van criminaliteit, zoals drugscriminaliteit en verkeersmisdrijven (niet gemeten in de Veiligheidsmonitor) ziet de politie sinds 2018 een toename, na een jarenlange daling.

Dalende meldings- en aangiftebereidheid
Steeds meer slachtoffers van traditionele criminaliteit geven aan dat zij het delict niet hebben gemeld of aangegeven bij de politie. Werd in 2012 nog 38 procent van de delicten gemeld bij de politie, in 2019 gebeurde dit in 32 procent van de gevallen. De aangiftebereidheid nam in dezelfde periode af van 29 procent naar 23 procent. Meer dan tweederde van de delicten die slachtoffers in 2019 ondervonden kwam dus niet in de politieregistratie terecht.

Niet alle criminaliteit gemeten
De Veiligheidsmonitor is een bevolkingsenquête die de meest voorkomende vormen van traditionele criminaliteit en cybercrime meet waar burgers slachtoffer van kunnen worden. Belangrijke ‘slachtofferloze’ misdrijven, die qua aantallen minder voorkomen en de burger doorgaans niet direct raken, blijven hier buiten beschouwing. Denk hierbij aan ondermijnende criminaliteit zoals drugscriminaliteit, mensenhandel, fraude, en witwassen. Deze vormen van criminaliteit kunnen echter wel een grote maatschappelijk impact hebben.

CBS