Koopkrachtherstel door loongroei, maar ook meer mensen onder armoedegrens

De koopkracht blijft dit jaar in doorsnee ongeveer gelijk, en stijgt volgend jaar met 2,0%. Tegelijkertijd neemt de armoede volgend jaar juist toe. Dit blijkt uit de nieuwste raming van het Centraal Planbureau, het Centraal Economisch Plan 2023 (CEP) dat op 9 maart is gepubliceerd.

De energieprijzen zijn de afgelopen maanden sterk gedaald, maar daar staat tegenover dat de inflatie is verbreed naar andere goederen en diensten. De lonen zijn inmiddels wel duidelijk in beweging gekomen. Dit jaar blijft de koopkracht – mede door het steunbeleid – in doorsnee gelijk. Volgend jaar herstelt de koopkracht, maar over de periode 2021-2024 is per saldo nog wel sprake van een daling. De armoede stijgt in 2024 naar 5,8% van de bevolking, doordat conform de huidige beleidsuitgangspunten een aantal tijdelijke inkomensmaatregelen voor de laagste inkomens volgend jaar eindigen. 

Ondanks tegenwind groei

De Nederlandse economie groeit in 2023 en 2024 met respectievelijk 1,6% en 1,4%, ondanks de inflatie, zwakkere wereldhandel en dalende huizenprijzen. De arbeidsmarkt blijft krap, de werkloosheid loopt slechts licht op tot 4,1% in 2024.

Overheidsfinanciën 

Het EMU-tekort verslechtert dit jaar sterk tot 3,0% bbp, vooral door de extra inkomenssteun om de hogere energieprijzen te compenseren. In 2024 bedraagt het tekort 2,6% bbp. Voor beide jaren is overigens verondersteld dat het de overheid, onder meer door de krapte op de arbeidsmarkt, niet lukt alle begrote middelen te besteden. Voor de middellange termijn gaat het CPB ervan uit dat de overheid dat wel lukt. Samen met de gestaag oplopende rentelasten zorgt dat voor verder verslechterende overheidsfinanciën, zo laat een verkenning tot 2031 zien. Na deze kabinetsperiode wordt het tekort groter dan 3% bbp. De EMU-schuld, in 2023 en 2024 stabiel rond de 50% bbp, zet een stijgend pad in tot 60% bbp in 2031.

CPB-directeur Pieter Hasekamp: “We zien herstel van koopkracht nu de inflatie daalt en de loongroei aantrekt. Maar door het wegvallen van tijdelijke overheidssteun stijgt komend jaar het aantal mensen onder de armoedegrens juist weer. Daarnaast zien we ook het overheidstekort de komende jaren verder oplopen. Dat pleit voor veel gerichtere steun dan nu het geval is.”

	2022	2023	2024
Groei houdt stand ondanks energieschok (bbp, groei %)	4,5	1,6	1,4
Arbeidsmarkt blijft krap, werkloosheid loopt licht op (% beroepsbevolking)	3,5	3,9	4,1
Volgend jaar koopkrachtherstel door hogere lonen (mediaan, %*)	-2,7	-0,2	2,0
Armoede neemt alsnog toe doordat tijdelijk beleid wegvalt (% in armoede*)	4,7	4,7	5,8
Overheidsfinanciën verslechteren door extra uitgaven (EMU-saldo, % bbp)	-0,7	-3,0	-2,6

* koopkracht en armoede berekend met de alternatieve cpi, die rekening houdt met vertraagde doorwerking van de energieprijzen als gevolg van bestaande energiecontracten.
CPB