Hollanda'da Derya Demirtaş'tan sağlıkta çığır açan buluş: Kalp krizini anında merkeze bildiren cihaz yaptı

İlhan KARAÇAY’ın haberi:

Önce Kanada’da ve şimdi de Hollanda’da başarılı buluşlara imza atan Türk araştırmacı Derya Demirtaş, Hollanda’daki yeni buluşuyla dünya medyasında geniş yer aldı.

Twente Üniversitesi’ndeki çalışmasında, OHCA olarak da bilinen hastane dışı kalp durmasını otomatik ve güvenilir bir şekilde tespit  etmek ve acil yardım başlatmak için akıllı bir  cihaz üzerinde çalışan Demirtaş, simülasyon modellerini kullanarak cihazın etkinliğini test edecek ve ayrıca ölüm oranı ve yanıt süresi üzerindeki etkisini de artıracak cihazın tanıtımını yaptı.

Hollanda’da her yıl yaklaşık 17.000 kişi hastane dışı kalp krizi geçiriyor. Bu insanların çoğu, acil servislere çok geç haber verildiği için ölmekte veya nörolojik sorunlar yaşamaktadır.

Demirtaş, “OHCA’yı otomatik ve güvenilir bir şekilde tespit edebilen ve aynı zamanda acil servisleri hemen arayabilen bir çözüm araştırıyoruz. Çözümümüz, kardiyopulmoner resüsitasyon (CPR) verilmeden önceki süreyi önemli ölçüde azaltacak, potansiyel olarak her yıl binlerce hayat kurtaracak ve nörolojik hasarı sınırlayacak.” diyor.

YAPAY ZEKA

Derya Demirtaş konuşmasına şöyle devam ediyor:
” Fotopletismografi (PPG) ve ek sensörlerden gelen sinyallere dayanan, açık kaynaklı bir kalp durması tespit algoritması geliştiriyoruz. PPG, kalp atışı tarafından üretilen pulsatil kan akışındaki belirli dalga boylarında, ışık absorpsiyonundaki değişiklikleri ölçerek, nabız hızını ve oksijen doygunluğunu sürekli olarak izlemek için kullanılan kanıtlanmış bir tıbbi teknolojidir. Klinik deneyim ve deneme verileri, PPG’nin pulsatil kan akışının olmadığını güvenilir bir şekilde tespit edebildiğini göstermektedir. İvmeölçerler ve GPS gibi ek sensörler, teşhis doğruluğunu artırır ve hayati konum verileri sağlıyor.”

CİHAZDAN BAĞIMSIZ ‘INTERFACE’

Derya Demirtaş sözlerini şöyle tamamlıyor:
“Mevcut kalp durması tespit teknolojisi ile ‘HartslagNu’ ve 112 canlandırma çağrı sistemi arasında cihazdan bağımsız bir interface (“motor bloku”) sağlıyoruz. Motorun bir parçası olarak, kullanıcılara görsel-işitsel bir uyarı ve yanlış alarmı önlemek için ‘durdur düğmesi’ yaptık. Motor ayrıca, tıbbi müdahale ekiplerine, hastaya erişmeleri için kritik tıbbi veriler ve ek bilgiler sağlayan GDPR uyumlu profil depolaması sağlıyor. Teknik gelişmelere kapsamlı araştırmalar eşlik ediyor. Kullanıcı ihtiyaçlarını anlamak, Kl-algoritmasını eğitmek için kullanıcı araştırması, sinyal verisi araştırması, saha laboratuvarı ve simülasyon çalışmaları yapılacak,” 

DERYA DEMİRTAŞ’I TANIYALIM

Derya Demirtaş, Twente Üniversitesi Endüstri Mühendisliği ve İşletme Bilişim Sistemleri Bölümü’nde Sağlık Hizmetleri Operasyonlarını Geliştirme ve Araştırma Merkezi’nde (CHOIR) yardımcı doçenttir. Araştırmaları, yöneylem araştırması, optimizasyon ve veri analitiği, konum teorisi ve bunların sağlık ve kamu hizmetlerine uygulamalarına odaklanmaktadır.

Dr. Demirtaş, NWO (Hollanda Araştırma Konseyi)  Veni grant (2019), American Heart Association (AHA) Young Investigator Award (2015) ve National Association of EMS Physicians tarafından En İyi Poster Ödülü (2016) sahibidir. Ayrıca INFORMS Case Competition’da ikincilik (2020) ve INFORMS Section on Public Sector Yöneylem Araştırması en iyi bildiri yarışmasında ikincilik (2012) kazandı.. Araştırmaları Management Science, European Journal of Operational Research, Journal of the American College of Cardiology ve Circulation gibi en iyi dergilerde yayınlandı. 2018 yılında Georgia Tech’te Endüstri ve Sistem Mühendisliği ve Sağlık ve İnsani Sistemler Merkezi’nde misafir öğretim üyesi  olarak afet müdahalesi üzerinde çalıştı.

AKADEMİK GEÇMİŞİ:  Dr. Demirtaş, Lisans derecesini Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünden çift anadal ile Endüstri Mühendisliği alanında almıştır (2008). Daha sonra, Kanada’daki Waterloo Üniversitesi’nden Kombinatorik ve Optimizasyon alanında MMath derecesini (2010) ve Kanada Toronto Üniversitesi’nden Endüstri Mühendisliği alanında doktora derecesini (2016) aldı.

MEDYADA:  Dr. Demirtaş’ın araştırması, aralarında US News, Globe and Mail, CTV News ve Toronto Sun’ın da bulunduğu birçok medya kuruluşundaolduğu gibi, Hollanda’da da çeşitli organlarda yayınlandı.

Araştırma Alanları

Yöneylem araştırması, optimizasyon, mekansal veri analitiği ve bunların sağlık ve insani sektördeki uygulamaları: özellikle doğrusal ve tamsayılı programlama, belirsizlik altında tesis konumu, kapsama sorunları, uzay-zamansal trend analizi, halk sağlığı kaynak planlaması, afet sonrası kurtarma ve acil servis konumu problemler.

Projeler

Dr. Demirtaş’ın araştırmasının odak noktası, sağlık ve insani yardım sistemlerini iyileştirmeyi amaçlayan veriye dayalı karar vermedir. Projeleri şunları içerir:

• Hastane dışı kalp durmasından (OHCA) sağkalımı iyileştirmek için halka açık defibrilatörlerin konumlarını optimize etme: Bu araştırmada, OHCA riskini analiz etmek ve otomatik harici defibrilatörlerin konuşlandırılmasına rehberlik etmek için matematiksel optimizasyon ve mekansal veri analitiği modelleri geliştiriyoruz ( AED’ler) halka açık ortamlarda.

• Radyoterapide personel dağılımının optimize edilmesi: Bu projenin amacı, radyoterapide (RT) ön tedavi aşamasını bekleme süresi hedefleri içinde tamamlayan hasta sayısını en üst düzeye çıkarmaktır. Radyasyon tedavisi teknoloji uzmanlarının (RTT’ler) RT tedavi zincirinin tedavi öncesi süreci boyunca stokastik hasta gelişlerini göz önünde bulundurarak taktik planlamasına odaklanıyoruz.

• Klinik kimya laboratuvarlarında süreç optimizasyonu: Bu projenin odak noktası, kan alımından ilk sonuçlara kadar olan operasyonları değerlendirmek ve teşhis geri dönüş süresini azaltmak ve laboratuvar performansını iyileştirmek için farklı konfigürasyonları ve önceliklendirme kurallarını araştırmaktır.

• Afet sonrası kurtarma: Bu araştırmanın amacı, enkaz toplama konusunda karar vermeye yardımcı olacak verimli modeller oluşturmaktır. Maliyetleri en aza indirirken, toplumsal faydaları en üst düzeye çıkarırken ve bölgelerin bitişikliğini korurken, etkilenen alanı bölgelere ayırmaya ve bunları yüklenicilere atamaya odaklanıyoruz.

  Foto: Twente Üniversitesi