Genleriyle oynanmış ilk bebeklerin dünyaya geldiği iddiası

Associated Press (AP) ajansının özel haberinde, ABD'de Rice ve Stanford üniversitelerinde öğrenim gördükten sonra memleketi Çin'e dönen, Şıncın kentinde Çin Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesinde laboratuvar kuran He Jiankui'nun iddialarına yer verildi.

Şıncın'da iki genetik şirketinin de sahibi olan He, tüp bebek tedavisi gören 7 çiftin embriyolarının DNA'larında gen düzenleme yöntemiyle değişiklik yaptığını, genleriyle oynanmış ilk ikiz kız bebeklerin bu ay dünyaya geldiğini kaydetti.

Çalışmaya katılan babaların hepsinin, enfeksiyonları ilaç tedavisiyle büyük ölçüde bastırılmış HIV taşıyıcısı olduğu, dolayısıyla laboratuvar çalışması sırasında önce spermin HIV olasılığından temizlendiği, daha sonra embriyo oluşumu için tek bir spermin tek bir yumurtaya yerleştirildiği, bundan sonraki aşamada gen düzenleme yönteminin devreye sokulduğu belirtildi.

Laboratuvarda 22 embriyodan 16'sında gen değişikliği yapıldığı, 11 embriyonun anne rahmine yerleştirildiği, girişimlerin "Lulu" ve "Nana" adı verilen ikiz kız bebeklerle neticelendiği ifade edildi.

He, çalışmada AIDS'e yol açan HIV'in hücreye girmesini sağlayan protein kapısını oluşturan CCR5 genini etkisiz hale getirmeye çalıştığını, testlerde, bebeklerden birinin genin değişikliğe uğramış iki, diğerinin ise HIV'e yakalanma riski taşıdığı anlamına gelen tek kopyasına sahip olduğunun görüldüğünü dile getirdi.

He Jiankui, çalışmaya katılan ailelerin kimliklerini açıklamak veya söyleşi yapmak istemediklerini sözlerine ekledi.

Bağımsız bir kuruluş tarafından doğrulanmayan ve herhangi bir bilim dergisinde yayınlanmayan çalışmanın gerçek çıkarsa, bilim ve etik konusunda büyük tartışma yaratması bekleniyor.

Birçok bilim adamı, embriyo aşamasında insan geniyle oynanmasının güvenli olmadığı görüşünü taşırken, bazıları çalışmayı kınadı. Pennsylvania Üniversitesinde gen düzenleme uzmanı Kiran Musunuru, "insanlar üzerinde bir deneyin ahlaki açıdan savunulabilir bir yanı olmadığını" ifade etti.

Harvard Üniversitesinde görevli tanınmış genetikçi George Church ise "toplum için giderek büyüyen bir tehdit" olarak adlandırdığı AIDS için gen düzenleme girişimini savundu.

İnsanlar üzerinde gen düzenleme birçok ülkede yasak. Çin'de insan kopyalamaya izin verilmiyor ancak gen düzenleme için böyle bir durum söz konusu değil.