EN ÇOK HARCAYANLAR GURBETÇİ

Gurbetçilerden Türk Turizmine Doping

Gurbetçilerin bundan tam 50 yıl önce Almanya ile başlayan göç macerası beraberinde dev bir ekonomiyle başladığı yere dönüşe geçti. Her yaz sadece eşin dostun değil memleketteki esnafın da dört gözle beklediği gurbetçiler, ekonomik büyümenin en önemli tetikleyicisi olacak.

AB sınırları içinde toplam 5.2 milyon Türk kökenli göçmen yaşıyor. Bunun 144 bini zaman içinde kendi işinin patronu olsa da hızlı büyüyen ekonomisiyle Türkiye artık gurbetçileri daha çok cezbediyor. Türk-Alman Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı Başkanı Prof. Faruk Şen, bu eğilimin en fazla 3 milyon Türk’ün yaşadığı Almanya’da gözlendiğini söylüyor. Avrupa’da başlayan yeni ırkçılık akımları ve işsizliğin Türkleri zorladığını belirten Şen, “Hem bu sıkıntılar hem de hızlı büyüyen Türkiye ekonomisi gurbetçiyi memlekete dönme konusunda tetikliyor. Son iki yılda ikinci ve üçüncü kuşaktan 190 bin Türk genci dönüş yaptı” diyor.

60 bin gurbetçi Türkiye’den ev aldı

Yılda 2 milyon gurbetçinin en az bir kere Türkiye’yi ziyaret ettiğini ifade eden Prof. Şen, özellikle 2008’den bu yana Türkiye ilgisinin arttığı görüşünde. Faruk Şen, “Şu anda Türkiye’de ciddi yatırımlar yapmasalar da konut alımları hızlı. 2008’e kadar Almanya’da 260 bin Türk ev almıştı. Ancak bu rakam şu anda 200 bin. 60 bin gurbetçi evini satıp, Türkiye’ye taşımış. Daha çok orta halli konutları tercih ediyorlar” diyor. Türkiye’ye dönüşlerin daha da artacağını öngören Prof. Faruk Şen, Türkiye ekonomisine olan güvenin ve gelişen sosyal yaşamın bunu tetiklediğini ifade ediyor. Almanya ve Hollanda gibi gurbetçilerin yoğun olduğu bölgelerde Türkiye’den konut satın almak isteyenlere danışmanlık sağlayan firmalar var. Yine Türk girişimcilere ait bu firmalar, gurbetçilere Türkiye’de yapılan konut projelerini tanıtıyor.

İstanbul’un gece hayatı gençleri çekiyor

Özellikle üçüncü neslin tatilini Türkiye’de geçirmek istediğini belirten Faruk Şen, tatil beldelerinin yanında İstanbul’un genç gurbetçileri cezbettiğini söylüyor. Özellikle Almanya’daki genç Türklerin İstanbul’un eğlence hayatından çok etkilendiğine dikkat çeken Prof. Şen, “Eğlence dünyasının İstanbul’da korkunç gelişmesi onları çekiyor. İstanbul’un büyük gece kulüplerinde yaz geceleri çok sayıda yarı Türkçe yarı Almanca konuşan zengin genç gurbetçilere rastlamak mümkün. Gece hayatına tatilden daha çok para harcıyorlar” diyor.

Gelenekleri değişti, araba yerine uçak geldi

Her yıl Türkiye’yi 2 milyon gurbetçi ziyaret ederken, geçen yıllarda geleneklerde yaşanan değişim de dikkat çekiyor. Eskiden lüks otomobillerle Türkiye’ye giriş yapan gurbetçiler artık havayolunu tercih ediyor. Türkiye’ye girişlerin en az yüzde 80’i havayolu üzerinden yapılırken, daha çok birinci nesil otomobili ve ardından gemiyi tercih ediyor. Uçakla ulaşımın artmasında ise artan havayolu şirketleri ve ucuzlayan uçak biletlerinin etkisi büyük. Bu yolla Türkiye’ye ulaşan gurbetçi, otomobil kiralayarak seyahatine devam ediyor.

En çok gençler para harcıyor

Artık ikinci ve üçüncü nesilde memleket tatili geleneğinin kalmadığını belirten Faruk Şen, “Daha çok İstanbul, İzmir, Antalya gibi yerleri tercih ediyorlar ve asıl parayı da gençler harcıyor. Özellikle İstanbul çok uğranan bir yer oldu. Bir Alman turiste göre yüzde 30 daha çok harcıyorlar. Genç zengin gurbetçiler Türkiye’ye en az 1.500 euro bırakıyorlar” diyor.

AVM cirolarını en az yüzde 30 arttırıyorlar

Perakende sektörü de gurbetçi yolu gözlüyor. Gurbetçilerin yoğun olarak geldiği illerden biri olan Kayseri’de esnaf kentin ekonomisine sağladıkları katkıdan dolayı gurbetçileri havaalanında çiçeklerle karşılıyor. Kayseri’de bulunan Kayseri Park AVM, gurbetçilerin gelmesiyle birlikte cirolarını yüzde 38 oranında arttırdı. Ciroların artmasında gurbetçilerin payının büyük olduğunu kaydeden Kayseri Park Genel Koordinatörü Muhsin Erkoç, “Kayseripark’ı yaz döneminde en çok hareketlendiren kesim gurbetçiler. Örneğin temmuz ayında ciromuz mayıs ayına göre yüzde 38 arttı. Bu direkt gurbetçilerden olan bir etki. Gurbetçiler 2-3 hafta kalıyorlar ve alışverişlerini 1 haftaya sıkıştırıyorlar. Normal vatandaşa göre alım güçleri çok yüksek” dedi.

Gurbetçi iki kat fazla harcıyor

Yıllarca akraba ziyaretleri için Türkiye yollarına düşen gurbetçiler, aradan geçen sürede ciddi bir turizm hareketinin de başlamasına neden oldu. Bugün yılda 1 milyondan fazla gurbetçi akraba ziyareti dışında tatil için Türkiye’yi seçerken, kişi başı yaptıkları 1135 dolar harcama rakamıyla da ekonomiye ciddi bir gelir sağlıyor. Türkiye’ye önceleri aile ve akraba ziyareti ile başlayan gurbetçi akını son 10-15 yılda özellikle ikinci ve üçüncü jenerasyonun etkin hale gelmesiyle ciddi bir turizm hareketine dönüştü. 70’li yıllardan itibaren önceleri gurbetçileri taşımak üzere kurulan başta Öger ve GTI olmak üzere birçok şirket zamanla Tüm Avrupa’ya tatil paketi satmaya başladı. Bu şirketlerin de katkısıyla gurbetçiler Türkiye ekonomisine yılda 5 milyar dolara yakın bir katkı sağlıyor.

Türkiye’de gurbetçi turizminin son 10-15 yılda arttığına dikkat çeken Kayı Grup Yönetim Kurulu Başkanı Talha Görgülü, “Bu pazarın artmasında bizim gibi yurtdışından gerçekleştiren havayolu şirketlerinin etkisi büyük. Artık gurbetçiler Türkiye’ye sadece memleketine gitmek için gelmiyor. Çünkü artık gurbetçilerde jenerasyon değişti. İnsanlar köylerinde harcadıklarından daha az para ile modern bir ortamda tatil yapabiliyor. Biz yıllarca bu kitleyi turizme çekmek için yurtdışında reklamlar yaptık” diye konuştu.

Havayolu şirketleri tetikledi

Yabancılara göre gurbetçilerin daha uzun süre kaldığını ifade eden Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Ahmet Barut, “Gurbetçi turizmi aslında Türkiye’de 1970’li yıllardan itibaren var. Fakat son yıllarda gurbetçiler sadece aile ziyareti için gelmiyor. Eski kuşak arabasına atlayıp ailesinin yanına geliyordu. Fakat zamanla ikinci kuşakla birlikte tatile gelen gurbetçi sayısı arttı. Çünkü son yıllarda Türkiye’ye uçuş imkânları arttı. Uçak filosunun genişlemesiyle gurbetçi vatandaşlarımızın ihtiyaçları doğrultusunda havayolu şirketleri kuruldu. Bu da turizmi ciddi anlamda canlandırdı” diye konuştu.

Pastırma esnafı da gurbetçi yolu gözlüyor

Kayseri’de sucuk ve pastırma satıcıları, tatil için memleketlerine gelen gurbetçilerin piyasaya hareketlilik getireceği günleri umutla bekliyor. Çünkü gurbetçilerin alışveriş yaptığı ürünler arasında pastırma ve sucuk ilk sıralarda yer alıyor.

Tatilde gezmek için dizel otomobil alıyor

Yaz tatilini geçirmek üzere Türkiye’ye gelen Avrupa’daki gurbetçilerin çoğu, bulundukları ülkede yüksek vergi nedeniyle, geri döndüklerinde satmak üzere 1-2 aylığına dizel otomobil satın alıyor. Dizel araçlar az yaktıkları için tercih ediliyor. Ancak Avrupa’da, benzinli araçlara göre daha az çevreci olan dizel araçların kişiye aylık vergi yükü 600 euroyu buluyor.

SPK ve İMKB Avrupa’da gurbetçi avına çıktı

Avrupa’daki gurbetçi vatandaşların, toplam 80 milyar doların üzerinde birikimleri olduğu tahmin ediliyor. Daha önce Maliye Bakanlığı’nın “Varlık Barışı” yasasıyla Türkiye’ye getirmeye çalıştığı gurbetçi Türk birikimlerinin peşine şimdi de Sermaye Piyasaları Kurulu (SPK) ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) düştü. İki kurum da geçen mayıs ayından itibaren Avrupa’daki gurbetçilere büyüyen Türkiye ekonomisini anlatmaya başladı.