Döviz büfeleri rekor kırdı

Halk arasında ´´döviz büfesi´´ olarak adlandırılan yetkili döviz müesseseleri, geçen yıl hem zarardan kurtuldu hem de kendi tarihinde rekor olarak nitelendirilebilecek işlem hacmine ve kara ulaştı.

AA muhabirinin Hazine Müsteşarlığı verilerinden derlediği bilgiye göre, geçen yıl 44,2 milyar liralık işlem yapan yetkili müesseseler, toplam 43 milyon 29 bin lira kar elde ettiler. 2007 yılını 653 bin lira zarar ile kapatan bu kurumlar, geçen yıl işlem hacimlerini de yüzde 43,2 artırdılar.

Yetkili müesseseler, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar çerçevesinde, dövize ilişkin işlemler yapmak üzere kuruluyor ve isterlerse kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemler de yapabiliyor.

Hazine verilerine göre, 2008 yılı sonu itibariyle Türkiye´de 756 yetkili müessese faaliyet gösteriyor. Yetkili müessese sayısında 2007 yılına göre bir değişiklik olmazken, şube sayısı 59´dan 57´ye düştü. Yetkili müesseselerin 319´u İstanbul, 58´i Ankara, 48´i Antalya´da bulunuyor. İzmir ve Muğla´da 32´şer adet yetkili müessese faaliyet gösteriyor.

Mevzuat çerçevesinde, Mayıs ayına kadar verilen sürede, faaliyet gösteren 756 yetkili müesseseden 711´i Hazine´ye yıllık faaliyet raporu gönderdi. Faaliyet raporu göndermeyen 45 yetkili müessese hakkında ise yasal işlem yapıldı.

Mevzuat uyarınca, yetkili müesseselerin yıllık işlem hacminin, yıllık döviz alım tutarının 3 milyon doların altında olmaması gerekiyor. Gönderilen faaliyet raporlarının incelenmesi sonucunda, birisi şube olmak üzere 2 yetkili müessesenin yıllık döviz alım tutarının 3 milyon doların altında olduğu belirlendi ve bunlar hakkında da yasal işlem başlatıldı.

Hazine´ye faaliyet raporu gönderen 711 yetkili müesseseye ilişkin verilere göre, yetkili müesseseler, geçen yıl 44 milyar 194 milyon dolarlık işlem yaptı. Bunun 22 milyar 147 milyon doları alım, 22 milyar 47 milyon doları da satış işlemi oldu.

Önceki yıl 653 bin lira zarar eden yetkili müesseseler, geçen yılı 43 milyon 29 bin lira kar ile kapattı. Devlete 6 milyar 402 milyon lirası kurumlar vergisi, 4 milyon 735 milyon lirası BSMV olmak üzere toplam 19 milyar 620 milyon lira tutarında vergi ve harç ödeyen yetkili müesseselerde, 3 bin 236 kişi çalışıyor. Bu kurumların sermayeleri toplamı, 2008 sonu itibariyle 521 milyon 130 bin lira düzeyinde.

Yetkili müesseselerin ödenmiş sermayesi önceki yıla göre geçen yıl yüzde 5, istihdamı ise yüzde 3 arttı. Bu kurumların, 2007 sonu itibariyle ödenmiş sermayeleri 496,08 milyon lira düzeyindeydi ve 3 bin 119 kişi çalışıyordu.

Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, 2001 yılında 25,3 milyar dolar olan yetkili müesseselerin işlem hacmi, 2002´de 18,1 milyar dolara düştü, 2003´te 18,6 milyar düzeyinde gerçekleşti. Bu tarihten sonra sürekli artan yetkili müesseselerinin işlem hacmi, 2004´te 21,4 milyar dolar, 2005´te 23,5 milyar dolar, 2006´da 27,1 milyar dolar, 2007´de 30 milyar 873 milyon dolar, geçen yıl ise tarihinde rekor sayılabilecek 44 milyar 194 milyon dolara ulaştı.

Bu kurumların kar, ödedikleri vergi ve harçlar ile ekonomide oluşturduğu katma değer tutarı da önceki yıla göre yüzde 97,1 artarak, 73 milyon 786 bin lira düzeyinde gerçekleşti.

İSTANBUL´DA ARTTI, ANKARA´DA AZALDI 

İstanbul´da yetkili müesseselerin sayısı yıllara göre artarken, Ankara´da ise azalması dikkati çekiyor. İstanbul´da 2001´de 296 olan yetkili müessese sayısı, yıllar itibariyle artarak geçen yıl 319´a ulaşırken, aynı dönemde Ankara´daki yetkili müesseselerin sayısı 71´den 58´e düştü. İzmir´de de yetkili müessese sayısı zaman içinde azaldı, Antalya ve Muğla´da faaliyet gösterenlerin sayısı arttı.

Yetkili müesseselerin yüzde 43´ünün bulunduğu İstanbul´da, geçen yılki işlem hacminin de yarısından fazlası, yüzde 52,8´i gerçekleştirildi. Geçen yıl İstanbul´da yetkili müesseseler 23 milyar 340 milyon dolar işlem yaparken, Ankara´daki işlem hacmi 1 milyar 597 milyon dolar düzeyinde kaldı. Antalya´da 1 milyar 734 milyon dolar, İzmir´de 771 milyon dolar, Muğla´da ise 396 milyon dolarlık döviz işlemi oldu.