Çetnik lider Seselj hakkında karar günü

Hollanda'nın Lahey kentindeki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY), Bosna Hersek, Hırvatistan ve Sırbistan'da Sırp olmayan halklara yönelik işlenen suçlar nedeniyle yargılanan Çetnik lider Vojislav Seselj hakkındaki kararını bugün açıklayacak.

İddianamede, Sırp Radikal Partisi (SRS) lideri Seselj'in 1991-1993 yılları arasında, Bosna Hersek, Hırvatistan ve Sırbistan'ın kuzeyindeki Vojvodina'da Sırp olmayan halklara yönelik savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlediği ifade ediliyor.

Çetnik lider Seselj, 9 maddelik iddianamede, "insanlığa karşı suç işlemek" başlığı altında sürgün, sınır dışı etmek ve insanlık dışı eylemlerde bulunmak, "savaş kurallarını ihlal etmek" başlığı altında ise adam öldürmek, işkence etmek, acımasızca davranmak, yıkım, ibadethane ve eğitim kurumlarına zarar vermek, kamu ve özel mal varlıklarını yağmalamakla suçlanıyor.

- "Adalet sağlanmalı"

Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna yakınlarındaki İlijas kasabasına bağlı Ljesevo köyü sakinleri, köyde 24 yıl önce yapılan katliamda kurşuna dizilerek öldürülen siviller için adaletin sağlanması gerektiğini kaydetti.

İddianamede de adı geçen bu köyde yaşayan ve Sırpların yaptığı katliamda eşi ve oğlunu kaybeden Razija Avdukic, o kanlı günü şu sözlerle anlattı:

"Onlar tam da burada, bu bahçede öldürdüler. O gün de bahçem bugünkü gibi düzenliydi. İşte bu güllerin üzerine düştü cansız bedenleri. Neden buraya gelip tüm bunları yaptılar? Biri bana bunu açıklasın, sonra öleyim. Oğlumu neden öldürdüler? Yine de onlar gibi bir katil doğurmadığım için Allah’a şükrediyorum. Benim oğlum, karıncayı bile ezmezdi."

1992 yılındaki katliamın şahitlerinden Jasmin Dervic de Sırpların, esir aldıkları köy sakinlerinden Mirza Repuh ile kapı kapı gezip saklananları dışarı çağırdıklarını, sonra çıkan herkesi kurşuna dizdiklerini ifade etti.

Seselj'in hak ettiği cezayı almasının az da olsa yüreklerine su serpeceğini söyleyen Dervic, "Benim hiçbir yakınım öldürülmedi ama katledilen tüm insanlar için adalet gerekli." dedi.

Savaşta oğlunu ve eşini kaybeden, İlijas Kayıp Aileleri Derneği Başkanı Zekija Avdibegovic, Seselj'in de 40 yıl hapse mahkum edilen Radovan Karadzic'e benzer bir ceza alması gerektiğini belirterek "Aralarına çok fark yok. İkisi de aynı ideolojinin savunucuları. Hedefleri Boşnakları yok etmekti." ifadesini kullandı.

- "Zvornik'te bin 573 sivil katledildi"

Savaşın ilk dönemlerinden itibaren katliamların, işkencelerin, sürgünlerin yaşandığı Bosna Hersek’in doğusundaki Zvornik’te de kurban yakınları ve mağdurlar Seselj davasını yakından izliyor.

İddianamede yer alan şehirlerden Zvornik, savaştan önce Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğunu bir şehirdi. Savaşın en başından beri çok sayıda kişinin çeşitli işkencelere maruz kaldığı şehrin sakinlerinden Abdullah Buljubasic'in, Sırplar tarafından kazığa oturtularak öldürülmesi şehirde yaşanan vahşetin en açık örneklerinden.

Seselj'in, Zvornik’in Müslümanlardan temizlenmesi çağrısının ardından olacakları öngörüp ormanlık alanda saklanan 2 bine yakın sivilden biri olan Mahmut Pandur, bir şekilde Tuzla şehrine ulaşıp kurtulmak için günlerce ormanda beklediklerini anlattı.

Geceleri köye inerek yiyecek bulmaya çalıştıklarını söyleyen Pandur, bir gün mantar topladıkları sırada Sırplar tarafından üç arkadaşıyla esir alındığını, daha sonra bir otele götürüldüklerini ve kendilerine işkence edildiğini belirtti. Günlerce süren işkencelere rağmen öldürülmediklerini söyleyen Pandur, "Bizi takas için tuttular." dedi.

Zvornik Esir ve Kayıp Aileleri Derneği Başkanı Ahmet Grahic de Zvornik'te bin 573 Sırp olmayan sivilin katledildiğine işaret ederek bu katliamlarda babasını, kardeşlerini, amcalarını ve kuzenlerini kaybettiğini dile getirdi.

- "Hiçbir ceza yeterli değil"

Seselj'in 1991 yılında Hırvatlardan temizlenmesini emrettiği Hırvatistan'ın Vukovar şehrinde, o tarihlerde hastane müdürü olan Vesna Bosanac, hiçbir cezanın Seselj için yeterli olamayacağını söyledi.

Lahey'deki mahkemede Seselj aleyhine tanıklık da yapan Bosanac, "Seselj, Vukovar’da yaşananların en büyük suçlusudur. Verilecek ceza ne olursa olsun, Büyük Sırbistan ideolojisi temelinde Hırvatistan ve Bosna Hersek’te verilen kayıpları geri getirmeyecek. Ceza belki acıyı azaltabilir ama onları geri getiremez." diye konuştu.

- Vojislav Seselj kimdir?

Saraybosna'da 1954 yılında doğan Seselj, Saraybosna Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirip, yüksek lisans ve doktorasını da aynı fakültede tamamladı.

1980'li yılların başlarında Sırp milliyetçilerle yakınlaşan Seselj, 1984 yılında eski Yugoslavya makamlarınca "rejime karşı eylemde bulunmak" suçunda yaklaşık iki yıl hapse mahkum edildi. 1980'li yılların sonunda önce Belgrad'a, ardından ABD'ye ve diğer ülkelere giden Seselj, buralarda Çetnik hareketi mensuplarıyla iletişim kurdu. Seselj, Özgür Dünya Çetnik Hareketi tarafından 1989 yılında "Çetnik Voyvoda" ilan edildi.

1990 yılında daha sonra adı "Sırp Çetnik Hareketi" olacak "Sırp Halk Kalkınması Hareketi"ni kuran Seselj, Sırp Çetnik Hareketi, Yugoslavya tarafından kapatılınca 1991 yılında halen başkanlığını yaptığı Sırp Radikal Partisi'ni kurdu. Seselj, aynı yıl yapılan seçimde milletvekili seçildi.

"Büyük Sırbistan" ideolojisinin önderlerinden Seselj, düzenlediği her mitingde Sırplara birlik ve "tarihi düşmanlar" olarak adlandırdığı Hırvat, Müslüman ve Arnavutlara karşı savaşma çağrısında bulundu.

Hakkındaki yakalama emrinin ardından 2003 yılında teslim olan Seselj, teslim olduğunun ertesi günü Lahey'e sevk edildi. Çetnik liderin 27 Kasım 2006'da başlayan davasında savcılık, Seselj aleyhine bin 367 delil sundu, 89 tanığın ifadesine başvuruldu.

Savcılık işlediği suçlar nedeniyle Seselj hakkında 28 yıl hapis talep ederken, masum olduğunu savunan Seselj ise serbest bırakılmasını istiyor.

Bu arada, mahkeme tarafından sağlık sorunları nedeniyle 2014 yılında geçici olarak serbest bırakılan Seselj, davayı Belgrad'da, görüntülü bağlantı aracılığıyla izleyecek.