Avrupa'da 3.5 milyar euro ciro yapan döner, hamburgercilerin tahtını sallıyor !!!

Türk dönerinin Avrupa macerası 1970'lere dayanıyor. O yıllarda iş umuduyla Almanya'ya göçen bir Türk vatandaşı, Batı Berlin'de hem küçük bir döner büfesi hem de yeni bir kapı açtı. İlk başta Almanların burun kıvırdığı Anadolu'nun fast-food'u, zamanla sevildi.
Beğenildikçe ülkenin her yanı döner kebap salonları ile doldu. Lezzeti ve ucuz fiyatı ile Avrupalıyı tavlayan döner, 40 yılda dev bir sektör haline geldi. Rakamlar hamburger ve pizza zincirlerini kıskandırıyor. Başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerinde 40 binin üzerinde dönerci var. Yıllık ciro 3,5 milyar Euro'yu geçti. Avrupalı, günde 600 ton döner tüketiyor. Türk dönerinin şöhreti, Avrupa sınırlarını da aştı. Japonya'da 150, Güney Afrika'da ise 100'ün üzerinde döner restoranı faaliyette. Avustralya'da yılda 100 milyon dolarlık döner satılıyor. Şimdi sektörün işletmecileri, dünyanın en kalabalık ülkesi Çin'e de girmeye hazırlanıyor. Avrupa Türk Döner İmalatçıları Derneği Başkanı Atasever Şir, Amerikan fast-food zinciri McDonald's'ın döner yüzünden Avrupa'da 200 restoranını kapatmak zorunda kaldığını belirtiyor. Bu bilgi, son dönemde Avrupa'da Türk döneri aleyhine çıkan haberlerin de sebebini ortaya koyuyor.

Avrupa Türk Döner İmalatçıları Derneği Başkanı Atasever Şir, Amerikan fast food zinciri McDonald's'ın döner yüzünden Avrupa'da 200 restoranını kapatmak zorunda kaldığını belirtiyor. Bu bilgi, son günlerde Almanya ve İtalya gibi ülkelerde Türk döneri aleyhine çıkan haberlerin de sebebini ortaya koyuyor.

Avrupa'daki döner restoranları ile imalathanelerinin yüzde 90'ı Türklerin elinde. Dönerin sadece Almanya'daki cirosu 2,5 milyar Euro civarında. Sektör, Avrupa'da 180 bin kişiye istihdam sağlıyor. Her yıl büyüyen sektörde 350 civarında imalatçı firma bulunuyor. Almanya'daki üretimin yarısı, diğer Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor. Almanya dışında Fransa, Belçika, İtalya, İngiltere, Hollanda ve İspanya en çok döner tüketilen ülkeler arasında. Avrupa'da ser best meslek sahibi olan Türklerin yüzde 25,7'si gıda işinde. Bunun içinde yüzde 21,1 ile dönercilik ilk sırada geliyor.
Avrupa Türk Döner İmalatçıları Derneği Başkanı Atasever Şir, dönerin Avrupa'da bu kadar sevilmesini şu sebeplere bağlıyor: "Dünyada dönere benzeyen bir başka yiyecek yok. Ocağa takılışından sunuluşuna kadar her şey göz önünde. Tabak, çatal gerektirmiyor. Hem ucuz, hem pratik, hem de doyurucu. Bir hamburgerle karnınızı doyuramazsınız ama, bir dönerle açlığınızı giderebilirsiniz. Almanlar artık geleneksel yiyecekleri sucuk-sosis yerine döner tüketiyor." Avrupa'daki dönercilerin en büyük sorunu ise standart eksikliği. Şir'in verdiği bilgilere göre, bundan 20 yıl önce Avrupa, Türkiye'den dönerle ilgili standart istedi. Fakat Türkiye cevap veremedi. Bundan dolayı Avrupa kendine göre bir standart belirledi. Dönere yüzde 60 et, yüzde 40 kıyma şartı konuldu. Bu uygulama yüzünden dönerciler büyük cezalar ödemek zorunda kaldı. Avrupa'da döner Türkiye'deki gibi salonlarda tek tek hazırlanmıyor. Büyük imalathanelerde günlük sarılıp çiğ olarak büfe ve restoranlara gönderiliyor.
Son dönemde Alman basınında dönerin sağlıksız olduğuna ilişkin çok sayıda haber çıkıyor. Hatta, İtalya'nın Lucca belediyesi kentteki dönercileri kapatma kararı aldı. Atasever Şir, Avrupa'da dönerin yükselişiyle birlikte yayılan karalama kampanyalarını, "Rekabette zorlanan fast-food'cular döneri yıldırmaya çalışıyor. Cirosu düşen hamburger zincirleri, döneri geçemeyince asılsız haberlere sarılıyor. Etle ilgili bütün skandalları dönere yüklemeye çalışıyorlar." sözleriyle yorumluyor. Şir, McDonald's'ın döner yüzünden Avrupa'da 200 restoranını kapatmak zorunda kaldığını aktarıyor.
Avrupa'nın en büyük döner üreticilerinden Kaplan Döner Yönetim Kurulu Başkanı ve Türk Alman İşadamları Derneği Başkanı Remzi Kaplan ise döneri yasaklamaya kimsenin gücünün yetmeyeceğini ifade ediyor. Kaplan, "Fast-food zincirleri reklama büyük para harcıyor. Basın ise reklam vermediğimizden dolayı herhangi bir skandalı hemen dönere yıkmaya çalışıyor." diyor. Tüm Restoran, Lokanta ve Tedarikçiler Derneği Başkanı Ramazan Bingöl ise "Avrupa yasakladı diye biz de Türkiye'de hamburgeri mi yasaklayacağız?" tepkisini veriyor. Bingöl'e göre Avrupa'daki yasaklama girişimleri kebap ve dönerin imajını zedelemez.

Artık sıra, dönerin markalaşmasında
Dönerin anavatanındaki yıllık cirosu 5 milyar TL'yi buluyor. Sektörde 50 üretici firma ile 40 bin büfe ve restoran faaliyet gösteriyor. Günlük tüketim 2 bin tonu aşıyor. Bunun yarısı et, yarısı da tavuk dönerden oluşuyor. Sektörden ekmek yiyenlerin sayısı 160 bini buluyor. Türkiye'de döner fabrikaları çoğaldıkça birim maliyeti ucuzluyor. Bu da hamburger ve pizzaya karşı rekabeti güçlendiriyor. Bir hamburger restoranı 300 bin dolara kurulurken, döner büfesinin maliyeti sadece 5 bin dolar. Bu da dönerin hamburgere karşı rekabet üstünlüğü elde etmesinde önemli rol oynuyor. Sektörün önde gelen oyuncularından Bereket Döner'in sahibi Hayrettin Taşkıran'a göre, dönerin bir dünya markası haline gelmesi için zincirleşme şart. Ancak bu şekilde hamburgerle başa çıkılabilir. Taşkıran, "Dönercilikte şimdi ikinci bir devir başlıyor. Artık her döner üretim tesisi kendi perakendesini kurarak zincir olmak zorunda. Aksi takdirde parça parça olan sektörü zor günler bekliyor." diyor. Standart eksikliğinin dönerin imajına darbe vurduğunu kaydederken, bunun hamburgerle rekabeti de olumsuz etkilediğine dikkat çekiyor. Taşkıran, "Sektör parça pürçük. Halbuki, 20 zincir olsaydı kimse dönere laf söyleyemezdi." değerlendirmesini yapıyor. Türkiye'de dönercilik meslek olarak görülmüyor. ABD'de ise hamburgerciliğin üniversitesi var.
Japonlar da çok sevdi

Avrupa'yla sınırlı kalmayan döner, Uzakdoğu, Afrika ve Amerika'da da hızla yayılıyor. Japonya'da dönerci sayısı 150'yi buldu. Bereket Döner'in Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Taşkıran Japonya'da yatırım planlıyor. Taşkıran, "Kısa bir süre içinde Romanya'nın başkenti Bükreş'te üretim tesisi açacağız. Japonya için de planlarımız var. Şimdiye kadar bize 60 ülkeden yatırım teklifi geldi. Bütün bunlar dönerin dünyada ne kadar tutulduğunun bir göstergesi." şeklinde konuşuyor. Döner, Uzakdoğu'da çok sevilen bir yiyecek. Bölgede 'şavarma' adıyla biliniyor. Pasifik Ülkeleri ile Sosyal ve İktisadi Dayanışma Derneği (PASİAD) Genel Sekreteri Ersin Karaoğlan, dönerin Uzakdoğu'daki ülkelerin hemen hemen hepsinde severek tüketildiğini söylüyor. Bölgede en fazla Avustralya'da tüketiliyor. Burada sadece Türkler değil, yerli halk da yiyor. Avustralya'da 200 dönerci, günde 6 ton satış yapıyor. Bu ülkedeki yıllık ciro 100 milyon doları buluyor.

©TURKİNFO.NL