Arnavutluk'ta neler oluyor?

Arnavut asıllı milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy bir şiirinde şöyle diyor:

Üç beyinsiz kafanın derdine, üç milyon halk, Bak nasıl doğranıyor? Kalk, baba, kabrinden kalk!

Diriler koşmadı yardımına, sen bari yetiş... Arnavutluk yanıyor... Hem bu sefer pek müthiş

***.

Arnavutluk´ta 2009 yılında yapılan seçime hile karıstığı iddiaları ile baslayan, yolsuzluk, rüşvet ve yoksulluk ile beslenen gerginlik 21 Ocak’ta finale ulaştı.Başkent Tiran’da çıkan çatışmalarda maalesef 3 kişi öldü yüz’e yakın yaralı var.Tunus’taki Yasemin devriminden hemen sonra gelişen bu olayların aslında birbiriyle bağlantısı yok.Ancak olayların zamanlaması sanki Tunus’taki olayların etkisiyle olduğu hissini veriyor.Zaten böyle düşünülmesini istiyor bazı şer gurupları.Zira Balkanlar’daki barış ve istikrar bazılarının işine yaramıyor.Başkent Tiran’da çıkan olayları körüklüyenin ana muhalefet Sosyalist Parti Genel Başkanı Edi Rama olduğu ileri sürülüyor. Şimdi Sosyalist parti desek te, Sosyalist partinin eski komünist Enver Hoca’nın bir uzantısı olduğunu biliyoruz. Fakat problemin temelinde başka şeylerde var. Arnavutluk’un Kuzey-Güney ayırımı yani Toska-Gega ya da açık bir ifadeyle dinler arası çatışma ihtimalinden korkuluyor. Zira Arnavutluk nüfusunun %70 kadarı Müslüman, %20’si Ortodoks ve %10’u Katolik. Örneğin Başbakan Sali Berişa Müslüman iken Sosyalist parti başkanı Edi Rama Ortodoks. Ülke,1944 - 1991 arasındaki 46 yıllık komünist Enver Hoxha (Hoca) rejimi döneminde  dünyanın ilk ve tek ateist devleti ilan edilmişti.Toplumun büyük kesimi iki nesil boyunca Müslümanlık - Hıristiyanlık  gibi konuların tümüyle dışında yaşadı.Komonizm döneminde Arnavutça’da meşhur bir laf vardı: “Mos shikoni kisha e xhamia / Feja e shqyptarit âsht shqyptaria" Yani Kiliseye yada camiye gitmeyin, Arnavutluğun dini Arnavut milliyetçiliğidir.

Yunanistan, Arnavutluk’a sınır bir ülke.Yunanistan devletinin Arnavutluk’a özel bir ilgisi ve dış politikası vardır.Bugün Yunanistan toprakları içinde yer alan Yanya, Preveze, Louros.Konitza, Philiyiades, Çamerya, Kastoria bölgesi çevresine Arnavutlar, Çameria (Çamerya) derler.Yunanlı General Napolyon ZERVAS komutasındaki EDES (Ulusal Cumhuriyetçi Yunan Birliği) Çeteleri tarafından,1944 yılında bölgedeki Arnavutlardan  2900 yaşlı ve genç erkek, 214 kadın, 96 çocuk katletti. Yunanistan bölgedeki Arnavut azınlığın sizyasi etkisinden ve Arnavutluk’un bölgede siyasi taleplerinden hep çekinmiştir.Bu yüzden de kendisi gibi Ortodoks olan Arnavutluk’ta nüfusun %20’sini oluşturan Ortodoks ahali üzerine ilgisi büyüktür.Bu şekilde Arnavutluk’un Çamerya düşüncesini soğutur.Arnavutluk’taki son gelişmeleri Yunan dışişleri eminim yakından takip ediyor.

Arnavutluk’taki olaylar başkent Tiran ile sınırlı kaldı.Aldığımız bilgilere göre ülkenin diğer illerinde çatışma yok.Bu da sevindirici bir olay ve genel bir halk ayaklanması olmadığını gösterirken, provakasyonu güçlendiriyor. Hattı zatında olaylar da durmuş görünüyor.

Başbakan Sali Berişa, açıkça Sosyalist Parti Genel Başkanı Edi Rama’yı suçladı ve olayların baş sorumlusu ilan etti. Edi Rama ise Sali Berişa’yı suçlayarak istifa etmesini istedi. Parlamentoda kurulan komisyon, 21 Ocakta Arnavutluk´un başkenti Tiran´da yaşanan olayları soruşturacak. Komisyonun faaliyeti üç ay sürecek. Komisyon devlet kurumlarının faaliyetleri hakkında da soruşturmalar yapacak.

Arnavutluk’ta ani bir değişiklik olmaz ise bu yıl 8 Mayıs´ta yerel seçimler, 2013 yılında ise Genel seçimler yapılacak. Arnavutluk’ta barış ve istikrarın sağlanması Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor. Bir yandan Türkiye’de yaşayan Arnavut kökenli vatandaşların psikolojisi diğer yandan Arnavutluk’taki Türk özel teşebbüslerinin güvencesi. Ayrıca Kosova’nın da bu gelişmelerden olumsuz etkilenmesi çok önemli. Zira bir Türk müteahhit firması tarafından yapılmakta olan Kosova’dan Arnavutluk’un Durs limanına uzanan stratejik kara yolu dikkat çekiyor. Bu yol Kosova’yı stratejik bir lojistik merkezi haline getirecek. Sırbistan ve Makedonya için de bu yol çok önemli. Kosova’nın nüfusunun %95 gibi önemli bir bölümü Müslüman Arnavut. Bu yüzden Arnavutluk’taki gelişmeler Kosova tarafından da kaygıyla izleniyor.

***,

Mehmet Akif’in şiiriyle başlamıştık. O şiirin devamında şöyle diyor:

"Medeniyet!" size çoktan beridir diş biliyor; Önce parçalamak, sonra da yutmak diliyor.

Arnavutlar size bir ders olacakken, hâlâ, Ne bu karmakarışık siyaset, ne bu bozguncu da´vâ?

Görmüyor gittiği yanlış yolu, sanırım, çoğunuz... Size kılavuzluk eden haydudu artık kavunuz!

Bunu benden duyunuz, ben ki, evet, Arnavudum... Başka bir şey diyemem... İşte perişan yurdum!..

***,

Sevgili okuyucular, bugün Sırp Sındığı zaferinin yıldönümü. Zaferi getirenleri rahmet ve minnetle anıyoruz.

Rifat Sait
Gazeteci-Yazar
BASAM (Balkan Stratejik Araştırmalar Merkezi) Başkanı
rifatsait@balkangunlugu.com