De inspanningen van vrijwillige instellingen en individuen kunnen de structurele tekortkomingen niet volledig verhelpen.
Het Turkse onderwijs, dat werd geschrapt door een besparing van 70 miljoen euro door Nederland, zou opnieuw moeten worden ingevoerd voor de taal- en culturele identiteitsrechten van de kinderen.

ANALYSE DOOR: İLHAN KARAÇAY:
De Nederlandse regering schrapte in 2004 het Turkse onderwijsprogramma voor Turkse kinderen uit het curriculum om 70 miljoen euro te besparen op het onderwijsbudget. Veel opvoeders en ouders verklaarden destijds dat dit niet alleen een financiële zet was, maar ook een verwaarlozing met ernstige culturele gevolgen.
Twintig jaar later hebben de ontwikkelingen deze zorgen meer dan gerechtvaardigd. Het onvermogen van Turks-Nederlandse kinderen om hun moedertaal Turks voldoende te leren, heeft niet alleen geleid tot een gebrek aan taalvaardigheid; het heeft hen ook verwijderd van hun identiteit, culturele verbondenheid en, vooral, van hun wortels. Deze tweetalige kinderen, die opgroeien binnen het onderwijssysteem, ervaren aan de ene kant het verlies van hun moedertaal en lopen aan de andere kant het risico dat ze zich niet volledig kunnen aanpassen aan de samenleving waarin ze zich bevinden.
Dit probleem gaat verder dan een eenvoudig onderwijsprobleem en is uitgegroeid tot een maatschappelijke kwestie die het delicate evenwicht tussen integratie en assimilatie verstoort. Sommige Turkse instellingen in Nederland proberen vrijwillig taalonderwijs aan te bieden om te voorkomen dat kinderen hun Turkse taal vergeten, maar deze inspanningen schieten tekort in het bieden van een structurele oplossing. Dit gebrek heeft een negatieve invloed op het zelfvertrouwen, de culturele identiteit en de uitdrukkingsvaardigheden van Turkse kinderen. Het resultaat is een generatie die gevangen zit tussen twee culturen en die “noch volledig Nederlands, noch volledig Turks” is.
Hoewel deze beslissing van de Nederlandse regering, die werd genomen met het oog op besparingen, primair was bedoeld om het begrotingstekort te verminderen, zijn de maatschappelijke kosten op de lange termijn veel hoger gebleken. Deze benadering, die de ontwikkelingsvoordelen van tweetaligheid negeert en culturele diversiteit meer als een last dan als een rijkdom beschouwt, vormt niet alleen een bedreiging voor de toekomst van Turkse kinderen, maar ook voor de Nederlandse samenleving. Vandaag de dag, als een blijvend deel van de Turkse gemeenschap in Europa, is het noodzakelijk dat Ankara diplomatieke en praktische oplossingen biedt om kinderen die in Nederland opgroeien in staat te stellen hun moedertaal en culturele identiteit te behouden.
Voor Turkse kinderen moet moedertaalonderwijs opnieuw een plaats krijgen zodat ze de Turkse taal, die een belangrijk onderdeel van hun identiteit is, volledig kunnen leren. Taal is niet alleen een communicatiemiddel, maar ook de drager van cultuur en een essentieel onderdeel van identiteit. Daarom is het van cruciaal belang dat Turkse kinderen die in Nederland opgroeien, het recht hebben om onderwijs in hun eigen taal te ontvangen, zodat toekomstige generaties niet alleen als individuen, maar ook als onderdeel van een hechte gemeenschap sterk kunnen blijven.
HELDEN DIE HUN HART AAN DE TURKSE TAAL HEBBEN VERBONDEN: DE STRIJD OM HET TURKS ONDERWIJS IN NEDERLAND LEVEND TE HOUDEN
De Turkse gemeenschap in Nederland heeft sinds de afschaffing van het Turkse onderwijs in 2004 een sterk gevoel van solidariteit getoond om dit tekort te compenseren. Verenigingen, stichtingen en vrijwilligers hebben zich met toewijding ingezet om kinderen onderwijs in hun moedertaal te bieden. Vanaf de eerste jaren hebben de verenigingen die als pioniers met vastberadenheid en geloof aan deze strijd zijn begonnen, activiteiten georganiseerd, lessen gegeven en ondersteuningsprogramma’s opgezet om Turks als taal van identiteit en cultuur te behouden.
Een van de meest opvallende voorbeelden van deze inspanningen is de oprichting van ‘Hand in Hand voor Turks’, onder leiding van Prof. Kutlay Yağmur van Tilburg University. Ook ik heb de eer gehad om deel uit te maken van dit initiatief om onze taal te beschermen. De vastberadenheid en opoffering die deze vrijwillige organisaties en individuen tonen ondanks hun beperkte middelen, is niet alleen een symbool van toewijding aan het onderwijs van Turkse kinderen, maar ook aan het behoud van taal en cultuur.
Deze helden, die Turkse lesprogramma’s opzetten en zo een waarde creëren die van generatie op generatie wordt doorgegeven, fungeren als beschermers van de taal en identiteit die als bruggen dienen voor de Turkse gemeenschap in Nederland. Hun inspanningen en bijdragen zijn een van de meest waardevolle schatten voor de toekomst van onze gemeenschap.
HELDEN
Hieronder stel ik enkele organisaties en individuele vrijwilligers voor die actief zijn op het gebied van Turks onderwijs. Allereerst wil ik enkele namen noemen.
HOTIAD-voorzitter Hikmet Gürcüoğlu, zijn plaatsvervanger Faruk Halıcı, Latif Tuna, die verschillende activiteiten organiseert rond Turks onderwijs, Cezmi Doğaner, die in de eerste jaren met ministeries streed, Canan Gönençay, die bekend staat als kapitein van het Turkse onderwijs, Adil Akaltun, directeur van het Yunus Emre Instituut in Amsterdam, en STOC-voorzitter İsmail Ercan en Tulp-voorzitter Melek Yücel, die allemaal lofwaardige activiteiten uitvoeren. Mustafa Ayrancı rent van de ene rechtszaak naar de andere om rechtvaardigheid te verkrijgen.
Hieronder leest u korte uitspraken van degenen die actief zijn op het gebied van Turks onderwijs en die hiervoor strijden. Daarna volgt informatie over de activiteiten van de betrokken organisaties.

LATİF TUNA
“Met de invoering van de Basisonderwijswet in 1985 werd duidelijk dat buitenlandse gezinnen zich niet slechts tijdelijk in Nederland bevonden, maar hier zouden blijven. Hierdoor werd het belangrijk dat Nederlandse kinderen onderwijs kregen over de taal, religie en cultuur van hun buitenlandse leeftijdsgenoten. In de toekomst zouden deze kinderen immers zij aan zij werken: als collega’s, zakenpartners, academici, politici en wetenschappers. Daarom werd intercultureel onderwijs, oftewel geïntegreerd cultuuronderwijs, ingevoerd. Het was de taak van buitenlandse leerkrachten om dit onderwijs te verzorgen. Echter, deze lessen werden in het Nederlands gegeven, en er werd bezuinigd op de lessen in moedertaal en cultuur.
Begin jaren ’90 ontstond er een nieuwe discussie over een beleidswijziging. De toenmalige Staatssecretaris van Onderwijs verklaarde: ‘Mij interesseren de vlakten van Turkije of de bergen van Marokko niet. Deze kinderen moeten zo snel mogelijk Nederlands leren,’ en zette hiermee de eerste stap richting de latere afschaffing, veertien jaar later.
Het is een feit dat kinderen die hun moedertaal goed beheersen, het Nederlands sneller en beter leren. Daarom zou het belangrijk zijn dat zij hun moedertaal goed kunnen leren.
De laatste verandering vond plaats tussen 1998 en 2004. In het kader van het OALT (Onderwijs in Allochtone Levende Talen) werden lessen in het Nederlands voor de onder- en middenbouw ingevoerd, terwijl de bovenbouw leerlingen ook moedertaalonderwijs kregen. Deze ondersteuning voor het onderwijs in vreemde talen werd per 1 augustus 2004 afgeschaft na een besluit van het Parlement, waardoor ook de leraren die deze lessen verzorgden, hun baan verloren.
De grondlegger van het OALT-systeem was toenmalig Minister van Onderwijs Netelenbos. Bij de afschaffing van dit beleid verklaarde de voormalige Staatssecretaris Wallage: ‘Ons doel was integratie, niet assimilatie.’
De docenten die lesgaven, specialiseerden zich.
De docenten die begonnen met moedertaal- en cultuureducatie, ontwikkelden zich door achtereenvolgens veel verschillende cursussen te volgen. Deze varieerden afhankelijk van het type school waar de docenten werkten:
-
De cursus Nederlands, georganiseerd door het Nederlands Centrum Buitenlanders (NCB), was een cursus van 180 uur.
-
Na afloop van de cursus begon de drie maanden durende “Inburgerings- en kennismakingscursus met het Nederlandse schoolsysteem”.
-
De cursus volledig bevoegde lerarenopleiding bij de Nederlandse Pedagogische Academie, (één dag per week gedurende twee jaar).
-
De cursus Nederlands voor de educatie van kleuters, (vier maanden, één dag per week).
-
De moedertaal- en cultuureducatiecursus in het speciaal onderwijs, (één dag per week gedurende vier maanden).
-
De cursus Turkse cultuur en sociale leven, georganiseerd door de Faculteit der Letteren van de Universiteit Utrecht, (vier uur per week, 16 weken).
-
De cursus voor docentschap Turks examenonderwijs op middelbare scholen (Hogeschool Rotterdam).
-
De cursus Nederlandse taal (NT2-2 diploma, spreken, schrijven, luisteren, lezen).
-
De Nuts Academie, opleiding voor Turks docentschap in het voortgezet onderwijs (drie jaar).
Daarnaast zijn er collega’s die zich verder hebben ontwikkeld door af te studeren in vakgebieden zoals pedagogiek, orthopedagogiek, onderwijskunde, de Academie voor Schone Kunsten en taalkunde.
Op dit moment is er een Facebookpagina waar voormalige OALT-Turkse docenten met elkaar in contact blijven. Mehmet Ali Ocak en Muzaffer Yanık zijn hier actief. Muzaffer Yanık is docent aan de Pedagogische Academie in Breda.
“Als antwoord op de vraag ‘Wat voor voordelen kan het onze kinderen opleveren om Turks te leren?’ zou ik het volgende willen zeggen: De lessen zorgen ervoor dat onze kinderen niet vervreemd raken van hun eigen taal en cultuur, wat voorkomt dat ze in een cultuurcrisis belanden. Dit bevordert ook hun psychologische ontwikkeling. Het leren van de taal van het land waarin we wonen, is een onvermijdelijke noodzaak. Om goed Nederlands te kunnen leren, zal het eerst beheersen van onze moedertaal ons veel voordelen opleveren.”

HİKMET GÜRCÜOĞLU
“Als voorzitter van de Nederlandse Turkse Ondernemersvereniging (HOTIAD) heb ik weinig woorden, maar veel daden bij te dragen in deze kwestie. Hetgeen ik bijdraag, is financiële steun. Wij beschouwen het als onze plicht om als sponsor op te treden voor vele organisaties en vrijwilligers die zich inzetten voor deze zaak. Zoals elke Turkse burger hoop ik dat we onze rechten krijgen en zal ik met mijn vrienden degenen steunen die hiervoor strijden.”

FARUK HALICI
Onderzoek wijst uit dat leerlingen die hun moedertaal goed beheersen, succesvoller zijn in hun schoolcarrière. De Koninklijke Hoogheid Koningin MAXIMA benadrukte ook dat haar kinderen hun moedertaal, het Spaans (uit Argentinië), moesten leren en zij heeft dit gerealiseerd.
Tijdens de ondernemerschapsconferenties voor jongeren die ik heb georganiseerd, is me opgevallen dat hoogopgeleide jongeren zich niet goed kunnen uitdrukken in het Turks. Zij geven zelfs in privégesprekken de voorkeur aan het Engels als tweede taal, na het Nederlands. Jongeren met zo’n hoge opleiding zouden veel baat hebben bij het goed spreken van het Turks, wat ook hun carrière ten goede zou komen.
We kunnen onze jongeren hierin niet verwijten maken; wat niet wordt gegeven, kan niet worden verwacht. Maar omdat er geen Turkse lessen op school worden gegeven, en er thuis ook geen goed Turks wordt gesproken, blijft hun taalgebruik beperkt tot wat ze oppikken van televisie en sociale media. Deze kwestie moet grondig worden besproken om tot een oplossing te komen.”

MUSTAFA AYRANCI
Omdat ik geen gelegenheid had om de voorzitter van de HTIB, Mustafa Ayrancı, persoonlijk te spreken, wil ik kort zijn strijd in deze kwestie belichten. Ik noem het ‘strijd’, want Ayrancı heeft veel inspanningen geleverd en heeft herhaaldelijk de rechter moeten inschakelen.
Ayrancı sprak tijdens de receptie ter gelegenheid van de 60-jarige migratie en het 50-jarig jubileum van de HTIB over het belang van gelijkheid: “Gelijke rechten is niet alleen een strijd op straat of in vergaderzalen; een belangrijk aspect is ook juridisch en speelt zich af in rechtszalen. Onze rechtsstrijd voor moedertaalonderwijs heeft misschien niet altijd het gewenste resultaat gehad, maar onze successen, waaronder het vonnis tegen PVV-leider Wilders, bevestigen onze standpunten. Ondanks dat hij nog steeds invloed heeft, blijven we onrecht bestrijden en onze rechten opeisen.”

CEZMİ DOĞANER
“De wetsvoorstellen om het moedertaalonderwijs af te schaffen begonnen in 1995. Na 1995 hadden we gesprekken met de Minister van Onderwijs. Ik werd als woordvoerder gekozen door de Federatie IOT. Op het congres van de PvdA sprak ik met de minister: ‘We zijn tegen het afschaffen van moedertaalonderwijs en werken hier als Turkse organisaties samen aan,’ zei ik. De minister antwoordde: ‘We hebben afspraken gemaakt met uw organisaties, zij zullen het moedertaalonderwijs organiseren.’ Wij begrepen niet welke organisaties zij bedoelden.
In 2004, toen de Turkse lessen werden afgeschaft, kregen we te horen dat er geen budget was. Pas jaren later vernam ik dat een vertegenwoordiger van de ZAMAN-beweging had aangeboden om lessen te organiseren, mits zij de financiën ontvingen. De minister vertelde me: ‘Deze personen wilden vanaf het begin de organisatie van het Turkse onderwijs overnemen.’
OP HET GEBIED VAN TURKS ONDERWIJSACTIEVE INSTELLINGEN:
ONZE OVERHEID
Wanneer we het hebben over ‘steun voor het Turkse onderwijs’, moeten we uiteraard eerst de steun vermelden die door onze overheid in het buitenland is geïnitieerd.
Voor de kinderen van onze burgers en landgenoten die wonen in landen waar geen leraren kunnen worden toegewezen, zijn in 2022 de ‘Online Turkse Taal- en Cultuurlessen’ gestart, die in het schooljaar 2024-2025 worden voortgezet.
De in 2022 in de Verenigde Staten gestarte Turkse lessen, die zich later over meerdere landen hebben verspreid, zijn inmiddels ook begonnen in landen zoals Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken, Bulgarije en China.
In Nederland zijn deze lessen in februari van dit jaar voor het eerst gestart. Ze worden verzorgd door vakbekwame leerkrachten in dienst van het Ministerie van Onderwijs en worden in het weekend via afstandsonderwijs aangeboden. Ouders die hun kinderen willen inschrijven voor deze Turkse lessen, hebben zich geregistreerd door de QR-codes te scannen die op de onderstaande poster te zien zijn.

De lessen zijn gratis, en onze burgers en landgenoten hebben hun kinderen in de leeftijd van 5 tot 16 jaar die Turks willen leren, ingeschreven.
Bruggen van de wortels naar de toekomst worden gebouwd met taal. Ouders die onze Turkse taal willen behouden, hebben deze kans niet gemist om hun kinderen Turks en de Turkse cultuur te laten leren.
STOC

Voorzitter: İsmail Ercan
Turkçe- Hollandaca Doçenti
Cep: 0655 36 46 98

Penning meester:Naime Yıldırım
Docent Turks-Nederlands
Cep:0619 63 09 67

Stage manager: Jiyanda De Waal
Docent Turks-Nederlands-Engels
Cep: 0621 20 55 97
Stichting Turks Onderwijs Centrum
Johan Huizingalaan 80
1065 JD Amsterdam
Tel: 020 669 90 79
Cep: 0655 39 46 98 – 0619 630967
E-mail: stoc@turksonderwijscentrum.nl
STOC is actief betrokken bij de verbetering van de opvoeding en het onderwijs van migrantenkinderen en streeft ernaar de participatie, integratie en emancipatie van migrantenbewoners te bevorderen.
Bij STOC krijgen kinderen en volwassenen de kans om deel te nemen aan het dagelijks leven, school, werk en winkelen als echte Amsterdammers. Naast activiteiten voor kinderen organiseert STOC ook informatiebijeenkomsten over beroepsmogelijkheden en schoolkeuze voor ouders. Naast Turkse kinderen zijn er nu ook kinderen van Marokkaanse, Egyptische, Chinese en Russische afkomst.
Er is elke dag een activiteit: Nederlands voor nieuwkomers, mannen, vrouwen en kinderen. Daarnaast biedt STOC ook begeleiding voor basisschoolleerlingen, zodat zij zonder achterstand goed voorbereid naar het voortgezet onderwijs kunnen doorstromen. Er worden CITO-toetsen afgenomen, en ouders krijgen uitleg en informatie over het Nederlandse schoolsysteem, dat zonder toelichting moeilijk te begrijpen is voor mensen met een migratieachtergrond.
Cultuur wordt bijgebracht en verspreid door middel van lessen in volksdansen en muziek met traditionele Turkse snaarinstrumenten. De kinderen treden regelmatig op in de buurt of elders in het land, waarbij zij de Turkse cultuur presenteren en de schoonheid ervan laten zien. We kunnen dus echt zeggen dat we een multiculturele samenleving zijn.
Nu de mogelijkheid voor OALT (onderwijs in eigen taal) is weggevallen, heeft STOC onderzocht of er opties zijn om verder te gaan met Turkse lessen. We starten op zaterdag met twee nieuwe Turkse lessen voor kinderen en bieden ouders gratis adviesuren over onderwijs. Daarnaast worden er cursussen georganiseerd en informatie verstrekt over medezeggenschapsraden op scholen. Voor vrouwen zijn er culturele bijeenkomsten en koffieochtenden.
TULİP İNSTİTUTETulip Instituut is opgericht in 2021 met als doel Turkse kinderen die in het buitenland in meertalige en multiculturele omgevingen opgroeien, te ondersteunen bij het leren van hun moedertaal en hen te helpen zich als harmonieuze individuen in de samenleving te integreren. Moedertaalonderwijs, waar veel opvoeders en taalkundigen de nadruk op leggen, is van onmiskenbaar belang voor de emotionele, taalkundige en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Tulip Instituut heeft als doel Turkse moedertaalonderwijs te bieden aan kinderen van 7-12 jaar en culturele evenementen te organiseren in samenwerking met andere organisaties met een soortgelijke missie.
Het is bekend dat moedertaalonderwijs niet alleen op individueel niveau voordelen biedt, maar ook op maatschappelijk niveau een positieve impact heeft. Tweetalige kinderen integreren zich beter in de samenleving naarmate ze vaardiger worden in hun moedertaal. Door deze taaldiversiteit te ondersteunen, transformeert en ontwikkelt de samenleving zich, en wordt een belangrijke stap gezet in de richting van culturele diversiteit – een essentiële pijler van inclusie.
Het Tulip Instituut streeft ernaar om culturele diversiteit te begrijpen en door te geven aan toekomstige generaties, met het besef dat taalbehoud één van de fundamentele elementen is voor het bevorderen van culturele diversiteit. Een van de prioriteiten van Tulip Instituut is dan ook om het bewustzijn te vergroten over moedertaalverwerving en de interesse in Turks te stimuleren bij Turks-Nederlandse kinderen die in Nederland studeren.
Visie
Tulip Instituut werd in 2021 opgericht met de bedoeling Turkse kinderen die in het buitenland leven in meertalige en multiculturele omgevingen, te ondersteunen bij het leren van hun moedertaal en hun aanpassing aan de samenleving waarin zij zich bevinden te bevorderen. Moedertaalonderwijs, een onderwerp dat vaak door onderwijsexperts en taalkundigen wordt benadrukt, speelt een cruciale rol in de emotionele, taalkundige en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Tulip Instituut wil moedertaalonderwijs bieden aan kinderen van 7-12 jaar en samenwerken met andere organisaties om culturele activiteiten te organiseren.
Missie
Tulip Instituut zet zich in voor het begrip en de overdracht van culturele diversiteit naar toekomstige generaties, en voert studies uit die het belang benadrukken van taalbehoud als een essentiële component van culturele diversiteit. Het vergroten van de belangstelling voor Turks onder Turkse kinderen die in Nederland studeren, evenals het creëren van bewustzijn over moedertaalverwerving, zijn daarbij kernprioriteiten.
Turkse Moedertaalonderwijs
Yorumlar
Kalan Karakter: