AB ülkelerinin Rus diplomatları sınır dışı etmesi

İngiltere'deki çifte ajan Sergey Skripal’in zehirlenmesi olayına ilişkin bazı Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki 32 Rus diplomatın bulundukları ülkelerden sınır dışı edilmeleri kararlaştırıldı.

İngiltere'den geçen hafta ayrılan 23 Rus diplomatın ardından bugün de Almanya, Fransa, Polonya, Hollanda, Danimarka, İtalya, Çekya, Letonya, Litvanya, Estonya, Finlandiya, Romanya, İsveç, Hırvatistan ve Arnavutluk da benzer kararlar aldıklarını açıkladı.

Almanya Dışişleri Bakanlığı, 4 Rus diplomatın ülkeden ayrılması yönündeki talebin bugün Rus Büyükelçiliği'ne iletildiğini bildirdi.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, bakanlığın resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, İngiltere'de bu ay başında gerçekleşen zehirleme olayının aydınlatılmasına ilişkin Rusya'nın hala katkı sağlamaması nedeniyle bugün 4 Rus diplomatı sınır dışı ettiğini duyurdu.

Böylece İngiltere ile dayanışma içinde oldukları sinyali gönderdiklerini belirten Maas, bu kararın kolay verilmediğini kaydetti.

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian da gelişmelere ilişkin açıklamasında, Salisbury'deki saldırının ortak güvenlik ve uluslararası hukuka ciddi bir tehdit oluşturduğunu ifade etti.

Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da 22-23 Mart tarihlerinde toplanan AB Liderler Zirvesi kapsamında alınan kararların bir devamı olarak sınır dışı kararı alındığı kaydedildi. Açıklamada, "İngiltere ile dayanışma amacıyla, diplomatik statüsü olan 4 çalışanın bir hafta içinde Fransa'dan sınır dışı edileceği kararını bugün Rus yetkililere bildirdik." ifadesine yer verildi.

Polonya Dışişleri Bakanı Jacek Czaputowicz de bugün düzenlediği basın toplantısında, İngiltere ile dayanışma içinde olduklarını göstermek üzere Polonya'nın 4 Rus diplomatı sınır dışı edeceğini kaydetti.

İsveç Başbakanı Stefan Löfven de bir Rus diplomatın ülkeden sınır dışı edileceğini duyurdu.

- "İğrenç bir saldırı"

Danimarka Dışişleri Bakanı Anders Samuelsen de son gelişmelere ilişkin ülkenin 2 Rus diplomatı sınır dışı edeceğini aktardı.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte de sosyal medya hesabından, "Hollanda hükümeti olarak bugün diğer ülkeler ile görüşmeler sonucu Rusya’nın Büyükelçiliğinde çalışan 2 Rus istihbarat elemanının ülkemizde artık kabul edilemeyeceği kararını aldık. Ülkeyi terk etmek için iki hafta zamanları var." dedi.

Salisbury'deki saldırıyı "iğrenç bir saldırı" ifadesiyle tanımlayan Rutte ayrıca, "Bu tür saldırılar hiç bir ülkede tolere edilemez. Saldırıdan büyük ihtimalle Rusya sorumludur. Bunun başka bir inandırıcı açıklaması yok." diye konuştu.

Bir diğer AB ülkesi Hırvatistan da bir Rus diplomatını sınır dışı etme kararı aldığını açıkladı. Başbakan Andrej Plenkovic, Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar Kitarovic ile görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında, ülkesinin bir Rus diplomatını sınır dışı etme kararı aldığını bildirdi.

Hırvatistan'ın, İngiltere'nin Salisbury kentinde eski Rus ajanı Sergey Skripal ile kızı Yulia'nın zehirlenmesiyle ilgili alınan önlemler hakkında AB'nin yanında olduklarını ifade eden Plenkovic, "Bir Rus diplomatını istenmeyen kişi ilan etme kararı aldık." dedi. Plenkovic, Rusya'yı ağır şekilde kınadıklarını ve İngiltere'nin yanında olduklarını sözlerine ekledi.

- Rusya "sınırı aştı"

Çekya Başbakanı Andrej Babiş ise Çek hükümetinin İngiltere ile dayanışma içinde olduğunu belirterek, 3 Rus diplomatın sınır dışı edilmesi yönünde karar alındığını açıkladı. Babiş, konuya ilişkin Rusya’nın zehirlenen casuslara ilişkin kullanılan sinir gazının Çekya kökenli olduğu yönünde açıklamalarda bulunarak sınırı aştığını vurguladı.

Öte yandan Çekya Dışişleri Bakanı Martin Stropnicky de kararın Rusya'nın Prag Büyükelçisi Alexander Smejewski'ye iletildiğini, söz konusu diplomatların 1 Nisan’a kadar ülkeyi terk etmesi gerektiğini ifade etti.​

İtalya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da İtalya'nın 2 Rus diplomatı sınır dışı ettiği duyuruldu.

Açıklamada, "22 ve 23 Mart'ta Avrupa Konseyi'nde varılan sonuç neticesinde, İngiltere ile dayanışmanın bir göstergesi olarak ve Avrupalı ortaklar ile NATO müttefikleriyle koordinasyon içinde, Dışişleri Bakanlığı bugün Rusya'nın Roma Büyükelçiliğinde diplomatik listeye akredite 2 diplomatın iki hafta içinde İtalyan topraklarından sınır dışı edilmesi yönündeki kararı duyurur." ifadeleri kullanıldı.​

Finlandiya'nın Rusya Büyükelçiliğinde görevli diplomatik statü sahibi bir kişinin de sınır dışı edilmesi kararı alındığı ülke yönetimince kamuyla paylaşıldı. Romanya Dışişleri Bakanlığı da benzer bir adım atıldığını bildirerek, ülkedeki bir Rus diplomatın sınır dışı edilmesinin kararlaştırıldığını belirtti.

AB üyeliği adayı ülke Arnavutluk da iki Rus diplomatın "istenmeyen kişi" olarak ilan edildiğini bildirdi. Rusya'nın Tiran Büyükelçisi Aleksander Karpushin, Arnavutluk Dışişleri ve Avrupa Bakanlığı'na çağrılarak, faaliyetleri diplomatik statülerine uygun olmayan iki Rus diplomatın "istenmeyen kişi" olarak ilan edilmelerine yönelik kendisine sözlü nota verildi.

- "Kara listeye alınacak"

Sosyal medya hesabından bir mesaj paylaşan Letonya Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics da ülkesinin İngiltere'yle dayanışma içinde olduğunu ve Salisbury saldırısının Viyana Konvansiyonu'nu ihlal ettiğini belirterek, bir Rus diplomatın sınır dışı edileceğini ve bir Rus vatandaşının kara listeye alınacağını açıkladı.

Konuya ilişkin yazılı açıklama yapan Litvanya Dışişleri Bakanlığı ise 3 Rus diplomatın sınır dışı edileceğini duyurdu. Açıklamada, "Diplomatik statüsüne uygun bir şekilde davranmayan kişileri sınır dışı ederek Avrupa ülkeleri İngiltere'yle hem dayanışma içinde olduğunu gösteriyor hem de Rusya'nın Avrupa'daki gizli casus ağıyla mücadele ediyor." ifadeleri yer aldı.

Estonya Dışişleri Bakanı Sven Mikser de Rusya'nın Estonya'daki askeri ataşesini sınır dışı edeceğini belirtti.

- 23 diplomat da İngiltere'den ayrılmıştı

İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson da çeşitli ülkelerin Rus diplomatları sınır dışı kararlarıyla ilgili olarak resmi Twitter hesabından bir mesaj yayımladı.

"Müttefiklerimizin bugün ortaya koyduğu uluslararası tepki tarihte, Rus istihbaratçıların topluca sınır dışı edildiği en geniş örnektir ve ortak güvenliğimizi savunmaya yardım edecektir." ifadesini kullanan Johnson, bunun Rusya'nın uluslararası kurallarını çiğnemesinin cezasız kalmayacağını gösterdiği değerlendirmesini yaptı.

Rusya'nın Londra Büyükelçisi Alexander Yakovenko, geçen salı yaptığı açıklamada, 23 Rus diplomat ile aile üyelerinin adadan Rus uçağıyla ayrıldığını duyurmuştu.

İngiliz hükümeti önceki hafta, Skripal'in zehirlenmesine tepki olarak Rusya'ya yönelik yaptırım kararları alındığını, bu çerçevede 23 Rus diplomatın sınır dışı edileceğini açıklamıştı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un İngiltere'ye yapacağı ziyaretle ilgili davetin geri çekilmesi ile Rusya'da yapılacak Dünya Kupası'na İngiliz devlet erkanı ve kraliyet ailesinden katılım olmayacağı da kararlar arasında yer almıştı.

Rusya da İngiltere'nin, eski Rus ajanı Skripal ve kızı Yulia'nın zehirlenmesiyle ilgili Rusya’ya yönelik "provokatif" suçlamaları nedeniyle 23 İngiliz diplomatın istenmeyen adam ilan edildiği ve sınır dışı edilmelerine karar verildiği duyurulmuştu.

İngiltere, olayda Rusya tarafından imal edildiği ileri sürülen, askeri nitelikte ve sinir sistemi üzerinde etkili bir kimyasal maddenin kullanıldığının kesinlik kazandığını duyurmuştu. Bu maddenin Sovyetler Birliği'nce 1970 ve 1980'lerde geliştirilen "Novichok" adlı kimyasal grubunun üyesi olduğu belirtilmişti.

- Takas edilen casus

Rus mahkemesi, İngiltere için casusluk yaptığı suçlamasıyla 2006'da Skripal'e 13 yıl hapis cezası verdi. Dimitri Medvedev’in devlet başkanlığı döneminde aftan yararlanan Skripal, 2010'da ABD'nin tutukladığı 10 Rus ajanı ile Avusturya'nın başkenti Viyana'da takas edilen 4 casus arasında yer aldı.

Skripal'in daha sonra İngiltere’ye gelerek ülkenin güneybatısındaki Salisbury'de düşük profilli bir yaşam sürmeye başladığı belirtildi.

Rusya, Skripal’in 1990'lı yıllardan itibaren bilgi sızdırdığı İngiliz dış istihbarat servisi MI6'ya, Rusya'nın Avrupa'daki casuslarının kimliklerini de ifşa ettiğini öne sürmüştü.

Skripal ile kızı Yulia, 4 Mart'ta Salisbury'de bir bankta bilinçlerini yitirmiş vaziyette bulunmuştu. Tedavileri süren baba ile kızın sağlık durumlarının ciddiyetini koruduğu ancak istikrarlı olduğu belirtiliyor.